evet yanlış duymadınız. freestyle yapmak ile doğaçlama yapmak aynı şey değil. ancak türkiye'de ve bazen de abd'de bu iki şey aynısıymış gibi lanse ediliyor. aslında bu yazdıklarımı freestyle başlığı altında yazacaktım da böyle daha artist ve havalı oldu, öbür türlü bol sözlükte çığır açıyor gibi triplere giremiyorum, sol bölümde freestyle (2) görseniz bakmazsınız bile ama freestyle'ı doğaçlama sanan cahil güruh!!??! altmetnini sözlüğe haykırdığım için bu başlık daha ilgi çeker.
Neyse freestyle ne demek önce bunu bir açıklığa kavuşturalım. türkçesi ne ise direkt o demek. türkçesi de bu kelimenin serbest stil. eee doğaçlama nereden çıktı ben bilmiyorum. sanırım 90'lardan itibaren bu iki kavram birbirine girdi. ancak freestyle dediğimiz şey, rapçilerin herhangi bir albümde veya mixtapede yayınlamadığı bir zamanlar yazıp kenarda tuttuğu, herhangi bir konsepte bağlı olmaksızın yazdığı replerdir. bakın tekrar ediyorum. büyük harflerle (kalin: YAZDIĞI) replerdir. adam yazmış ama albüme koymamış vazgeçmiş, veya en baştan ben bunu ilerde bir yerde okurum diyip yazmış ve yayınlamamış. işte freestyle bu. doğaçlama diye tabir ettiğimiz hususa ecnebiler "off the top", "off the dome freestyle" gibi tanımlamalar yapmış. ancak bir youtube videosunda sadece freestyle görüyorsanız o dinlediğiniz icra yüzde 95 önceden yazılmış replerin icrasıdır. kalanların çoğunda da video içinde rapçi "off the dome" "off the top" yapacam gibi tabirleri free atmadan önce kullanır genelde. ama tabi bu dediklerim yüzde 90 doğru zira bu iki kavram yabancı kaynaklarda da çok iç içe geçmiş hakkaten birisi freestyle yapıp o sırada doğaçlama yapıyor da olabilir.
neyse bu kadar şeyi kıçımdan uydurmadığımı göstermek adına birkaç kaynak da ekleyelim.
www.complex.com/music/a/shawn-setaro/everything-you-know-about-freestyling-is-wrong
bak bak başlığa bak. bunlar benden de yavşak çıktı lol. başlığın ismi "freestyle hakkında bildiğiniz her şey yalan!!!!!!!!!!" ben sadece tespit yapıp bildiğimi yazıyordum oysaki ama bak adam ne diyor. "cahil boklar şu zamana kadar nasıl geldiniz amk." diyor vallaha diyor bak. ben demiyorum ama. neyse yazılana bir şöyle göz gezdirdim de siz benim yazımı bırakıp ingilizceniz varsa direkt yazıyı okuyun baya detaylı ve iyi. mesela üstadlardan kool moe dee aynı benim dediğimi demiş.
aynı şekilde big daddy kane demiş ki: "In the ’80s when we said we wrote a freestyle rap, that meant that it was a rhyme that you wrote that was free of style, meaning that it’s not [on] a [particular] subject matter—it’s not a story about a woman, it’s not a story about poverty, it’s basically a rhyme just bragging about yourself, so it’s basically free of style.... That’s really what a freestyle is. Off-the-top-of-the head [rapping], we just called that “off the dome”—when you don’t write it and [you] say whatever comes to mind.”
türkçesi tamamen benim dediğim, "biz 80'lerde kafamıza geleni yazar ona da freestyle derdik, kafandan o anda uydurduğun şeye de off the top of the head, off the dome derdik." demiş. yazı ise özetle her iki tanım yıllar içinde birbirine karışmış her ikisi de kabulümüzdür diyor. ben ise öyle düşünmüyorum. insanların freestyle diyince aklına doğaçlama gelmemesi gerekiyor.
mesela her iki türde de işin ehline bir kaç örnek vereyim. gerçek benim dediğim anlamda freestyle'ın en büyük temsilcileri net ki big l, biggie smalls, black thought gibi mc'ler. doğaçlama rapi bu dünyada benim gördüğüm en iyi yapan eleman açık ara harry mack. hatta kendisi de bir video'da benim dediğim hususu açıklamış.
bu da big daddy kane ve ll cool j reislerin freestyle tanımlarını içeren direkt konuyu aydınlatan başka bir video.
evettttttt şimdi gelelim milletin kafasındaki soruya. eeee o zaman maheret nerede diyor bazıları, bazıları da eee yani kandırıldık mı diyor. öncelikle şunu söyleyeyim bana göre doğaçlama rapin gram dinleme keyfi yok. hee bu benim fikrim benim hoşuma gitmiyor sadece. yapana da saygımız var tabi gelin size en güzel örneklerinden asıl freestyle rapin güzelliklerini anlatayım. maharet nerede onu anlatayım.
en baba örnekten başlayalım. black thought'un 10 dk'lık freestyle'ı. şimdi arkadaşlar burada gördüğünüz şey normal bir şey değil. o anda uydurmuyor olması sakın gözünüzde değerini düşürmesin. direkt kendinize şu soruyu sorun. kaç tane repçi karşısına o anda çıkan beat'e, aynı bpm'den, 15 verse'ü, takılmadan, duraklamadan, gram hatırlama payı olmadan, bir kere bile beat atlamadan okuyabilir. bakın freestyle yapsın da demiyorum. eski verselerini 10 dk aynı beat'e okusun ona da okeyim. ama biri biter bitmez diğerine geçecek. bakın böylesi bile çok zorken black thought sanki tek bir verse okur gibi üst üste en az 10-12 verse okudu ve hepsi freestyle. bir tane bile the roots parçası yok, bir tane bile eskiden yayınladığı bir parçada geçen bir verse yok. adam zamanında yazdığı yüzlerce verseden bir buket sunmuş ve efsane. bir insan 10 dk bunu takılmadan yapıyorsa o kişinin kafası full rap ile doludur. canlı performansın mükemmelliği, sözlerin kalitesi ve tüm performansın tek seferde kayda alınması bu freestyle'ı en tepelere yerleştirir. hayır onu bunu bırak diskografinde olmayan temizinden 10-15 ayrı verse'ü nasıl ezbere hatırlıyorsun be adam.
mesela bir örnek daha vereyim. bu da royce da 5'9 reyizden.
mesela bu performans da 10 dk ama en az 3-4 yerde duraklıyor ve dinleniyor royce. sadece ama sadece bu yüzden iki performans arasında bana göre 2 gömlek fark var. arada düşünerek uygun bpm'den yazdıklarını hatılamaya çalışıyor çok net ki, biraz da nefes dinlendiriyor. ama yine de iyi bir freestyle. "Your favorite artists couldn't benchpress my notebook." "I stand the test of time like the leaning tower of Pisa" gibi sözlere kimse bir şey diyemez.
güzel bir örnek daha verelim. j cole'un meşhur freestyle'ı.
mesela burada da 2 farklı beat vermişler adama. bu da şu demek: senin farklı bpm'lerde farklı tarzlara uygun okuyabileceğin hazırda verse'lerin olması lazım. j cole'da da en iyilerinden bu mevcut görüldüğü gibi. j cole'un ikinci verse yaptıklarını o an uydurması söz konusu bile değil. ama olay da o değil zaten. adam efsane rap yapmış aq. sözler, vokal kontrolü, flow. mesela kendrick'in böyle bir freestyle'ı asla yok. yakın olanı bile yok. böyle olması j cole ile kendrick lamar'in direkt farkı zaten. kendrick bir konseptin içinde çok daha iyi yazan bir rapçi, çok daha sağlam albüm yapan bir rapçi, multi janralar arasında dolaşıp, müziğini sözünü bir şekilde bize j cole'dan daha iyi aktaran bir rapçi. freestyle ise bunun tam tersi. sadece kaleminin kalitesini, ne kadar iyi yazabildiğini göstersen yeter freestyle yaparken. j cole'da videoda gördüğümüz gibi bunu baya iyi yapmayı başardı. yani aslında bu freestyle'dan şu saptamaya da varabiliriz. j cole'un diskografisi yeteneğini çok da iyi yansıtmıyor. çünkü bu freestyle çok net ki j cole'un en iyi verse'leri ile yarışır. "you want shoot? then shoot, don't play with me, hardest shit out the south since slavery, nigga" veya "hey, should i get fresh or should I keep it humble? my closet like dover street, used to be bummin some days, im still bummin, the difference is now, it's by choice" veya "no bill cosby shit, but if niggas is sleepin, then fuck em" gibi cümleler akıl alır gibi değil.
bir tane de yanlış bilinen anlamıyla freestyle örneği vereyim.
bak logic ne diyor en başta kafamdan uyduracam diyor normal freestyle gibi düşünmeyin diyor. güzel bir icra ancak farkındaysanız çokça tekrarlayan kelimeler ve oyalanmalar mevcut. ancak flow çok iyi takılma yok. kendi içinde iyi bir doğaçlama.
bir örnek de yine black thought'tan
www.facebook.com/HipHopRebel/videos/black-thought-off-the-dome/1214759065210799/
amk yıl 2024 facebook linki veriyorum kusura bakmayın ama. bu da uydurma, doğaçlama freestyle. dj questlove kelime veriyor, o anda black thought kafiye yapıyor. ilk attığım video ile karşılaştırın, cümle kalitesindeki farktan doğaçlama olduğu direkt anlaşılıyor zaten.
özetle hot 97, la leakers, sway gibi mecralarda gördüğünüz freestyle rapler, genelde zaten orada okunsun diye yazılmış, rapçinin kaleminin kalitesini gösteren rap icralarıdır. doğaçlama olanlar ise off the dome olarak adlandırılır ve rapçinin anlık hızını, kelime haznesini vs gösterir genelde freestyle denildiğinde akla gelen şey değildir.
edit: linkleri düzelttim.
Neyse freestyle ne demek önce bunu bir açıklığa kavuşturalım. türkçesi ne ise direkt o demek. türkçesi de bu kelimenin serbest stil. eee doğaçlama nereden çıktı ben bilmiyorum. sanırım 90'lardan itibaren bu iki kavram birbirine girdi. ancak freestyle dediğimiz şey, rapçilerin herhangi bir albümde veya mixtapede yayınlamadığı bir zamanlar yazıp kenarda tuttuğu, herhangi bir konsepte bağlı olmaksızın yazdığı replerdir. bakın tekrar ediyorum. büyük harflerle (kalin: YAZDIĞI) replerdir. adam yazmış ama albüme koymamış vazgeçmiş, veya en baştan ben bunu ilerde bir yerde okurum diyip yazmış ve yayınlamamış. işte freestyle bu. doğaçlama diye tabir ettiğimiz hususa ecnebiler "off the top", "off the dome freestyle" gibi tanımlamalar yapmış. ancak bir youtube videosunda sadece freestyle görüyorsanız o dinlediğiniz icra yüzde 95 önceden yazılmış replerin icrasıdır. kalanların çoğunda da video içinde rapçi "off the dome" "off the top" yapacam gibi tabirleri free atmadan önce kullanır genelde. ama tabi bu dediklerim yüzde 90 doğru zira bu iki kavram yabancı kaynaklarda da çok iç içe geçmiş hakkaten birisi freestyle yapıp o sırada doğaçlama yapıyor da olabilir.
neyse bu kadar şeyi kıçımdan uydurmadığımı göstermek adına birkaç kaynak da ekleyelim.
www.complex.com/music/a/shawn-setaro/everything-you-know-about-freestyling-is-wrong
bak bak başlığa bak. bunlar benden de yavşak çıktı lol. başlığın ismi "freestyle hakkında bildiğiniz her şey yalan!!!!!!!!!!" ben sadece tespit yapıp bildiğimi yazıyordum oysaki ama bak adam ne diyor. "cahil boklar şu zamana kadar nasıl geldiniz amk." diyor vallaha diyor bak. ben demiyorum ama. neyse yazılana bir şöyle göz gezdirdim de siz benim yazımı bırakıp ingilizceniz varsa direkt yazıyı okuyun baya detaylı ve iyi. mesela üstadlardan kool moe dee aynı benim dediğimi demiş.
aynı şekilde big daddy kane demiş ki: "In the ’80s when we said we wrote a freestyle rap, that meant that it was a rhyme that you wrote that was free of style, meaning that it’s not [on] a [particular] subject matter—it’s not a story about a woman, it’s not a story about poverty, it’s basically a rhyme just bragging about yourself, so it’s basically free of style.... That’s really what a freestyle is. Off-the-top-of-the head [rapping], we just called that “off the dome”—when you don’t write it and [you] say whatever comes to mind.”
türkçesi tamamen benim dediğim, "biz 80'lerde kafamıza geleni yazar ona da freestyle derdik, kafandan o anda uydurduğun şeye de off the top of the head, off the dome derdik." demiş. yazı ise özetle her iki tanım yıllar içinde birbirine karışmış her ikisi de kabulümüzdür diyor. ben ise öyle düşünmüyorum. insanların freestyle diyince aklına doğaçlama gelmemesi gerekiyor.
mesela her iki türde de işin ehline bir kaç örnek vereyim. gerçek benim dediğim anlamda freestyle'ın en büyük temsilcileri net ki big l, biggie smalls, black thought gibi mc'ler. doğaçlama rapi bu dünyada benim gördüğüm en iyi yapan eleman açık ara harry mack. hatta kendisi de bir video'da benim dediğim hususu açıklamış.
bu da big daddy kane ve ll cool j reislerin freestyle tanımlarını içeren direkt konuyu aydınlatan başka bir video.
evettttttt şimdi gelelim milletin kafasındaki soruya. eeee o zaman maheret nerede diyor bazıları, bazıları da eee yani kandırıldık mı diyor. öncelikle şunu söyleyeyim bana göre doğaçlama rapin gram dinleme keyfi yok. hee bu benim fikrim benim hoşuma gitmiyor sadece. yapana da saygımız var tabi gelin size en güzel örneklerinden asıl freestyle rapin güzelliklerini anlatayım. maharet nerede onu anlatayım.
en baba örnekten başlayalım. black thought'un 10 dk'lık freestyle'ı. şimdi arkadaşlar burada gördüğünüz şey normal bir şey değil. o anda uydurmuyor olması sakın gözünüzde değerini düşürmesin. direkt kendinize şu soruyu sorun. kaç tane repçi karşısına o anda çıkan beat'e, aynı bpm'den, 15 verse'ü, takılmadan, duraklamadan, gram hatırlama payı olmadan, bir kere bile beat atlamadan okuyabilir. bakın freestyle yapsın da demiyorum. eski verselerini 10 dk aynı beat'e okusun ona da okeyim. ama biri biter bitmez diğerine geçecek. bakın böylesi bile çok zorken black thought sanki tek bir verse okur gibi üst üste en az 10-12 verse okudu ve hepsi freestyle. bir tane bile the roots parçası yok, bir tane bile eskiden yayınladığı bir parçada geçen bir verse yok. adam zamanında yazdığı yüzlerce verseden bir buket sunmuş ve efsane. bir insan 10 dk bunu takılmadan yapıyorsa o kişinin kafası full rap ile doludur. canlı performansın mükemmelliği, sözlerin kalitesi ve tüm performansın tek seferde kayda alınması bu freestyle'ı en tepelere yerleştirir. hayır onu bunu bırak diskografinde olmayan temizinden 10-15 ayrı verse'ü nasıl ezbere hatırlıyorsun be adam.
mesela bir örnek daha vereyim. bu da royce da 5'9 reyizden.
mesela bu performans da 10 dk ama en az 3-4 yerde duraklıyor ve dinleniyor royce. sadece ama sadece bu yüzden iki performans arasında bana göre 2 gömlek fark var. arada düşünerek uygun bpm'den yazdıklarını hatılamaya çalışıyor çok net ki, biraz da nefes dinlendiriyor. ama yine de iyi bir freestyle. "Your favorite artists couldn't benchpress my notebook." "I stand the test of time like the leaning tower of Pisa" gibi sözlere kimse bir şey diyemez.
güzel bir örnek daha verelim. j cole'un meşhur freestyle'ı.
mesela burada da 2 farklı beat vermişler adama. bu da şu demek: senin farklı bpm'lerde farklı tarzlara uygun okuyabileceğin hazırda verse'lerin olması lazım. j cole'da da en iyilerinden bu mevcut görüldüğü gibi. j cole'un ikinci verse yaptıklarını o an uydurması söz konusu bile değil. ama olay da o değil zaten. adam efsane rap yapmış aq. sözler, vokal kontrolü, flow. mesela kendrick'in böyle bir freestyle'ı asla yok. yakın olanı bile yok. böyle olması j cole ile kendrick lamar'in direkt farkı zaten. kendrick bir konseptin içinde çok daha iyi yazan bir rapçi, çok daha sağlam albüm yapan bir rapçi, multi janralar arasında dolaşıp, müziğini sözünü bir şekilde bize j cole'dan daha iyi aktaran bir rapçi. freestyle ise bunun tam tersi. sadece kaleminin kalitesini, ne kadar iyi yazabildiğini göstersen yeter freestyle yaparken. j cole'da videoda gördüğümüz gibi bunu baya iyi yapmayı başardı. yani aslında bu freestyle'dan şu saptamaya da varabiliriz. j cole'un diskografisi yeteneğini çok da iyi yansıtmıyor. çünkü bu freestyle çok net ki j cole'un en iyi verse'leri ile yarışır. "you want shoot? then shoot, don't play with me, hardest shit out the south since slavery, nigga" veya "hey, should i get fresh or should I keep it humble? my closet like dover street, used to be bummin some days, im still bummin, the difference is now, it's by choice" veya "no bill cosby shit, but if niggas is sleepin, then fuck em" gibi cümleler akıl alır gibi değil.
bir tane de yanlış bilinen anlamıyla freestyle örneği vereyim.
bak logic ne diyor en başta kafamdan uyduracam diyor normal freestyle gibi düşünmeyin diyor. güzel bir icra ancak farkındaysanız çokça tekrarlayan kelimeler ve oyalanmalar mevcut. ancak flow çok iyi takılma yok. kendi içinde iyi bir doğaçlama.
bir örnek de yine black thought'tan
www.facebook.com/HipHopRebel/videos/black-thought-off-the-dome/1214759065210799/
amk yıl 2024 facebook linki veriyorum kusura bakmayın ama. bu da uydurma, doğaçlama freestyle. dj questlove kelime veriyor, o anda black thought kafiye yapıyor. ilk attığım video ile karşılaştırın, cümle kalitesindeki farktan doğaçlama olduğu direkt anlaşılıyor zaten.
özetle hot 97, la leakers, sway gibi mecralarda gördüğünüz freestyle rapler, genelde zaten orada okunsun diye yazılmış, rapçinin kaleminin kalitesini gösteren rap icralarıdır. doğaçlama olanlar ise off the dome olarak adlandırılır ve rapçinin anlık hızını, kelime haznesini vs gösterir genelde freestyle denildiğinde akla gelen şey değildir.
edit: linkleri düzelttim.
