29 nisan 2021 günü saat 23:38 itibarı ile, hosting firmamıs ihs telekom tarafından sözlüğe erişim engellenmiş ve verdiği hizmet "yoğun kaynak kullanımı" gerekçe gösterilerek durdurulmuştu. o saatte uyuyor olduğum için ancak gece 3 sularında su içmeye kalktığımda tesadüfen sözlüğe erişilmediğini whatsapp grubumuzdan okudum. yaklaşık 1 saat boyunca ihs'nin attığı logları inceleyip sözlüğün erişiminin yeniden açılması için ihs'ye saat 04:18'de aşağıdaki iletiyi yazdım:
"Merhaba,
Loglarda gözüken IP adresleri tekil ve farklı erişim noktalarına ait gözüküp, herhangi bir saldırı ya da spam istek olmadığı görülmüştür. İstek örneklerinde paylaşılan;
"GET /left.php?list=today" 'ın web sitesinin mobil arayüzünde site anasayfası olduğu ve içerisinde kabaca 4 temel SQL sorgusu çalıştırdığı
"GET /sozluk.php?process=eid&" ile başlayan isteklerin 1 SQL sorgusu çalıştırarak sadece 1 içerik görüntülediği;
"GET /left.php?list=today" ile başlayan isteklerin 1 SQL sorgusu çalıştırarak cevabın ilk 20 satırını bir sayfaya bastırdığı;
"GET /sozluk.php?process=master&login=onair" ile başlayan isteklerin login formuna ilişkin olduğu ve peşpeşe çağrılmadığı tespit edilmiştir.
İvedilikle erişimin tekrar açılmasını, aksi takdirde 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Uyarınca yazılı olarak kayıtlı e-posta adresime yoğun kaynak tüketimine ilişkin tarihsel ve sitenin altyapısından kaynaklı olduğunu düşündüğünüz başkaca logları paylaşmanızı rica eder, BULUT PHP C - 113258 ürününe ait satış sözleşmesinde ya da "Hatırlatmalar ve Kabul Edilebilir Kullanım Şartları" sayılan maddelerince hizmet durdurma gerekçesinin hangi sözleşme maddesi olduğunun konuyla ilgili olası yasal başvurularımıza esas teşkil etmek üzere paylaşılmasını talep ederim."
bunun üzerine sözlük sabaha karşı açıldı. ben de 08:00 vardiyasındaki işime gidebilmek için 06:30'da evden huzurla çıkabildim. duyursaydık güzel olurdu ama duyuramadık ne deseniz haklısınız. sözlük öyle kurumsal bir yer değil abi, twitterdan veya instagramdan duyuru yapmaya vaktim ve imkanım da pek yoktu o telaşla açıkçası. gece yarısı erişimi kesmişler, sabaha karşı da geri açtırmıştık sonuçta. eğer erişimi açmasalardı twitterdan ihs'yi mentionlayıp konuyu gündeme taşımak belki faydalı olabilirdi, bir dahakine bunu yapabiliriz. normal şartlar altında sosyal medyada belli bir sayıda takipçisi ve her gün 3-5k arası düzenli okuyucu tekil hiti olan bir siteye sponsor olup, desteklerini almaları gibi şahane bir fırsatları varken, sudan sebeplerle ve yeterince gerekçelendirmeden "kaynak tüketiyorsunuz" diyerek erişim kesmeleri de zaten vizyonlarını gösteriyor bu kuruluşun.
bu ilk değil, birçok defa karşılaştığımız bir durum ayrıca, sözlüğün yayını bundan önce birçok kez ihs telekom tarafından benzer sebeplerle yoğunluğun olduğu zaman dilimlerinde durduruldu. bunun dışında sql tablolarındaki bozulmalar, ya da sözlük tarihinde 1-2 kez yaşamış olsak da bazı siber saldırılar sonucu erişimi kesilen sözlüğün devamlılığı hep müdahale sonucu oluyor. bazen kesintilere şahit oluyorsunuz, bazen de olmuyorsunuz.
sözlüğün gidişhatı benim de hoşuma gitmiyor, birçok noktada en başından beri farklı olmasını istediğim şeyler var ama bu ülkede ve bu şartlar altında malesef bunların çözümü yok.
1.sözlükte daha makul bir denetim ve daha özgür bir fikir ortamı sağlamak: daha geçtiğimiz ay sözlükteki bir entry ile ilgili yürütülen savcılık soruşturması ile ilgili ifade vermeye çağırıldım. bunun üzerine sözlükte güncel internet mevzuatı ve sosyal medya yasalarına ilişkin bazı geriye dönük loglama kontrollerini de artırdık. gerektiği takdirde mevcut yasa ve koşullarda, bugüne kadar birçok yasal temsilciden ihtar ve uyarı almasına rağmen ifade hürriyetini elimden geldiğince müdafaa etmeye çalıştığım bol sözlüK'ün varlığını sürdürebilmesi adına bazı vpn servislerinin sözlüğe yazar olarak erişimlerini toplu halde kısıtlayabileceğimizi de hatırlatmakla beraber, soru bölümünün kaldırılmasını bu çerçevede de değerlendirdiğimizi göz önünde bulundurmanızı rica eder, sözlüğün tüm içeriğinin sorumluluğun kullanıcı sözleşmemizde bulunduğu üzere yazarlarına ait olduğunu bir kere daha hatırlatmak isterim. entry şikayet mekanizması kurduğumuz günden bu yana yaklaşık 2000 entry'i sözlük içi yazar bildirimleriyle denetleyip daha kolay inceleme fırsatı bulabildik, bu işleyişe vakit ayırıp katkı sunan herkese ayrıca tekrar teşekkür ederim.
ek olarak; sözlüğün sunucularını yurtdışına taşımak ve t.c vatandaşı olmayan birine sözlüğü devretmek bu konuda bir alternatif yol değil, bir dönem denemek istedim ama, deneyen başka web sitesi sahibi arkadaşlarım oldu ve gördük ki bu şekilde yasal taleplere cevap verilmediği durumda erişim engeli ile sözlüğü tamamen kaybediyoruz. türkiye'de bilgili kişi sayısının bir elin parmaklarını geçmediği yıllarda ipfs/tor hosting tecrübem de oldu, sözlüğe uygulamayı düşünmedim değil ama bu sözlüğe zaten kısıtlı olan ilgiyi daha da güçleştirip sözlüğü iyice işlevsiz kılacak bir adım olurdu. oyunu kurallarına göre oynamak için elimden geleni yapıyorum, zannediyorum ki benden başka pek bir kimsenin göstermeyeceği bir özveriyle hatta. gösterebilecek olan zaten bugüne kadar daha iyi bir tematik sözlüğü açardı, ya da ben elimden geleni yapmaya pes etsem sözlüğü çoktan kapatırdım. bu hususta çözüm olabildiğince bilinçli yazarlar olarak türk ceza kanunlarına uygun içerikler girmeye gayret etmemiz ve bunun yanında underground kalmak diye düşünüyorum. zira bol sözlük'ün devamlılığı popülerliğinden daima daha önemli olmuştur ve olacaktır, 2014'ten bugüne.
2.sözlüğün daha iyi bir arayüze geçmesi: bunu istemek yetmiyor, bununla teknik olarak ilgilenecek insanların yanında yeni sözlüğü kaldıracak daha iyi bir server/hosting alternatifi de gerekiyor. ama ne sözlüğü yenilemeye ne de buna ayıracak maddi kaynağım ve zamanım yok.sözlükten gelir elde edemiyoruz çünkü adsense'ten yapılan para çekimlerine şirketleşmemişseniz ve vergi beyanında bulunmazsanız fahiş cezalar uygulanıyor herkesin bildiği üzere. bağış toplamamız, patreon vb. yollarla para istememiz de yasal değil. o yüzden sözlük bu imkanlarla gidebildiği yere kadar devam edecek. sözlüğün bir gün sosyal medya kanallarından ve sözlükten kendi gelirini elde edebilecek potansiyele kavuşması halinde zaten şartlar değişir ve imkanlar iyileşir.
3.sözlüğün altyapısını yenilemeden görünümünü iyileştirmek: sözlüğün altyapısını yenilemeden daha modern temalarla donatıp, görsel güncellemeler yapmamız konusunda bir başlıkta tartışmıştık ama aylardır bu konuda fikir veren ve istekli gözüken tek bir yazardan bile css konusunda destek gelmedi. o yüzden bu konuda da yapacak bir şey yok.
bu vesileyle hepimizin 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Gününü kutlarım, sağlıcakla kalın.
"Merhaba,
Loglarda gözüken IP adresleri tekil ve farklı erişim noktalarına ait gözüküp, herhangi bir saldırı ya da spam istek olmadığı görülmüştür. İstek örneklerinde paylaşılan;
"GET /left.php?list=today" 'ın web sitesinin mobil arayüzünde site anasayfası olduğu ve içerisinde kabaca 4 temel SQL sorgusu çalıştırdığı
"GET /sozluk.php?process=eid&" ile başlayan isteklerin 1 SQL sorgusu çalıştırarak sadece 1 içerik görüntülediği;
"GET /left.php?list=today" ile başlayan isteklerin 1 SQL sorgusu çalıştırarak cevabın ilk 20 satırını bir sayfaya bastırdığı;
"GET /sozluk.php?process=master&login=onair" ile başlayan isteklerin login formuna ilişkin olduğu ve peşpeşe çağrılmadığı tespit edilmiştir.
İvedilikle erişimin tekrar açılmasını, aksi takdirde 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Uyarınca yazılı olarak kayıtlı e-posta adresime yoğun kaynak tüketimine ilişkin tarihsel ve sitenin altyapısından kaynaklı olduğunu düşündüğünüz başkaca logları paylaşmanızı rica eder, BULUT PHP C - 113258 ürününe ait satış sözleşmesinde ya da "Hatırlatmalar ve Kabul Edilebilir Kullanım Şartları" sayılan maddelerince hizmet durdurma gerekçesinin hangi sözleşme maddesi olduğunun konuyla ilgili olası yasal başvurularımıza esas teşkil etmek üzere paylaşılmasını talep ederim."
bunun üzerine sözlük sabaha karşı açıldı. ben de 08:00 vardiyasındaki işime gidebilmek için 06:30'da evden huzurla çıkabildim. duyursaydık güzel olurdu ama duyuramadık ne deseniz haklısınız. sözlük öyle kurumsal bir yer değil abi, twitterdan veya instagramdan duyuru yapmaya vaktim ve imkanım da pek yoktu o telaşla açıkçası. gece yarısı erişimi kesmişler, sabaha karşı da geri açtırmıştık sonuçta. eğer erişimi açmasalardı twitterdan ihs'yi mentionlayıp konuyu gündeme taşımak belki faydalı olabilirdi, bir dahakine bunu yapabiliriz. normal şartlar altında sosyal medyada belli bir sayıda takipçisi ve her gün 3-5k arası düzenli okuyucu tekil hiti olan bir siteye sponsor olup, desteklerini almaları gibi şahane bir fırsatları varken, sudan sebeplerle ve yeterince gerekçelendirmeden "kaynak tüketiyorsunuz" diyerek erişim kesmeleri de zaten vizyonlarını gösteriyor bu kuruluşun.
bu ilk değil, birçok defa karşılaştığımız bir durum ayrıca, sözlüğün yayını bundan önce birçok kez ihs telekom tarafından benzer sebeplerle yoğunluğun olduğu zaman dilimlerinde durduruldu. bunun dışında sql tablolarındaki bozulmalar, ya da sözlük tarihinde 1-2 kez yaşamış olsak da bazı siber saldırılar sonucu erişimi kesilen sözlüğün devamlılığı hep müdahale sonucu oluyor. bazen kesintilere şahit oluyorsunuz, bazen de olmuyorsunuz.
sözlüğün gidişhatı benim de hoşuma gitmiyor, birçok noktada en başından beri farklı olmasını istediğim şeyler var ama bu ülkede ve bu şartlar altında malesef bunların çözümü yok.
1.sözlükte daha makul bir denetim ve daha özgür bir fikir ortamı sağlamak: daha geçtiğimiz ay sözlükteki bir entry ile ilgili yürütülen savcılık soruşturması ile ilgili ifade vermeye çağırıldım. bunun üzerine sözlükte güncel internet mevzuatı ve sosyal medya yasalarına ilişkin bazı geriye dönük loglama kontrollerini de artırdık. gerektiği takdirde mevcut yasa ve koşullarda, bugüne kadar birçok yasal temsilciden ihtar ve uyarı almasına rağmen ifade hürriyetini elimden geldiğince müdafaa etmeye çalıştığım bol sözlüK'ün varlığını sürdürebilmesi adına bazı vpn servislerinin sözlüğe yazar olarak erişimlerini toplu halde kısıtlayabileceğimizi de hatırlatmakla beraber, soru bölümünün kaldırılmasını bu çerçevede de değerlendirdiğimizi göz önünde bulundurmanızı rica eder, sözlüğün tüm içeriğinin sorumluluğun kullanıcı sözleşmemizde bulunduğu üzere yazarlarına ait olduğunu bir kere daha hatırlatmak isterim. entry şikayet mekanizması kurduğumuz günden bu yana yaklaşık 2000 entry'i sözlük içi yazar bildirimleriyle denetleyip daha kolay inceleme fırsatı bulabildik, bu işleyişe vakit ayırıp katkı sunan herkese ayrıca tekrar teşekkür ederim.
ek olarak; sözlüğün sunucularını yurtdışına taşımak ve t.c vatandaşı olmayan birine sözlüğü devretmek bu konuda bir alternatif yol değil, bir dönem denemek istedim ama, deneyen başka web sitesi sahibi arkadaşlarım oldu ve gördük ki bu şekilde yasal taleplere cevap verilmediği durumda erişim engeli ile sözlüğü tamamen kaybediyoruz. türkiye'de bilgili kişi sayısının bir elin parmaklarını geçmediği yıllarda ipfs/tor hosting tecrübem de oldu, sözlüğe uygulamayı düşünmedim değil ama bu sözlüğe zaten kısıtlı olan ilgiyi daha da güçleştirip sözlüğü iyice işlevsiz kılacak bir adım olurdu. oyunu kurallarına göre oynamak için elimden geleni yapıyorum, zannediyorum ki benden başka pek bir kimsenin göstermeyeceği bir özveriyle hatta. gösterebilecek olan zaten bugüne kadar daha iyi bir tematik sözlüğü açardı, ya da ben elimden geleni yapmaya pes etsem sözlüğü çoktan kapatırdım. bu hususta çözüm olabildiğince bilinçli yazarlar olarak türk ceza kanunlarına uygun içerikler girmeye gayret etmemiz ve bunun yanında underground kalmak diye düşünüyorum. zira bol sözlük'ün devamlılığı popülerliğinden daima daha önemli olmuştur ve olacaktır, 2014'ten bugüne.
2.sözlüğün daha iyi bir arayüze geçmesi: bunu istemek yetmiyor, bununla teknik olarak ilgilenecek insanların yanında yeni sözlüğü kaldıracak daha iyi bir server/hosting alternatifi de gerekiyor. ama ne sözlüğü yenilemeye ne de buna ayıracak maddi kaynağım ve zamanım yok.sözlükten gelir elde edemiyoruz çünkü adsense'ten yapılan para çekimlerine şirketleşmemişseniz ve vergi beyanında bulunmazsanız fahiş cezalar uygulanıyor herkesin bildiği üzere. bağış toplamamız, patreon vb. yollarla para istememiz de yasal değil. o yüzden sözlük bu imkanlarla gidebildiği yere kadar devam edecek. sözlüğün bir gün sosyal medya kanallarından ve sözlükten kendi gelirini elde edebilecek potansiyele kavuşması halinde zaten şartlar değişir ve imkanlar iyileşir.
3.sözlüğün altyapısını yenilemeden görünümünü iyileştirmek: sözlüğün altyapısını yenilemeden daha modern temalarla donatıp, görsel güncellemeler yapmamız konusunda bir başlıkta tartışmıştık ama aylardır bu konuda fikir veren ve istekli gözüken tek bir yazardan bile css konusunda destek gelmedi. o yüzden bu konuda da yapacak bir şey yok.
bu vesileyle hepimizin 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Gününü kutlarım, sağlıcakla kalın.
