Tartışmaya dâhil olsam mı olmasam mı emin olamamıştım ama kimeneki arkadaşımız “Sana Yorumlayan Adam yazsın. Değmez paragraflar sana.” yazarak topu bana atmış(tı). :-) Aslında “değmez” dememek lazım; ortaya konan düşünceler yanlış da olsa gerekçelendirilmeye çalışılmışsa tartışılabilir. Gerekçeler de temelsiz veya yanlı bakışın ürünü olabilir tabii; ama bunu direkt söylemek yerine kişinin kendisinin fark etmesini sağlamaya çalışırsak daha iyi olur.
Sözüm meclisten dışarı olmak üzere, tartışmaları satranç oyununa benzetebiliriz. Karşımızdaki kişi çok yanlış, hatta aptalca bir hamle de yapmış olsa biz kendi hamlemizi yapmadan zaferimizi ilan edemeyiz. Hamlenin ne kadar hatalı olduğunu ifade edebiliriz, ama yine de karşı hamleyi yapıp oyunu bitirmemiz gerekir. ibrahim arkadaşımız “Disstortion EP”yi eleştirerek bir anlamda Sagoculara şah çekmiş, bizim de şahı korumamız gerekiyor. :-)
Satrançta iki türlü hatalı hamle var diyebiliriz; ilki rakibe veziri veya direkt şahı / oyunu hediye etmek, ikincisi de mümkün olmayan bir hamleyi yapmak (Sizin hamleniz sonucunda şahınız direkt tehdit altına giremez. Şaşırarak böyle bir hamle yaparsanız geri çekersiniz.). ibrahim arkadaşımız yer yer hak verilebilecek şeyler söylemiş ise de sonda ikinci türden hatalı bir hamle yapmış diyebiliriz (Sago'nun en büyük başarısını Ceza'ya prodüktör olması olarak görmek); nihavent arkadaşımızın “Son cümlenle birlikte tüm yazdıklarını çöpe attın.” demesi de bu sebeple. Ceza bile Sago'nun prodüktörlüğünü kötülemek için “En kötü beat'leri bana verdin.” (“Rap Okulu”) ayağına yatmışken onu savunurken edilecek cümle bu olmamalı bence. :-)
“Türkçe rap tarihinin en büyük rezilliği olmaya aday albüm” - Şarkıların kalite açısından bir sıkıntısı yok, hatta “Kır Kalbini Ver Elime” bence Türkçe rap'teki en iyi diss'ler arasında. Ceza'dan “Terzi”yi ve “Bir Var Bir Yok”u bunun üstüne geçirebilirim ama “Mürekkep Doldurdum”u geçirmem. Asıl rezillik Nafile Mixtape bence (Dinlemedim gerçi ama kapağı yeter.); cevabı da geldi: “Başınızdaki Victor Hugo, sizler Sefiller'siniz.”. Mirac sonradan Ceza'dan özür diledi falan ama Patron da Sago'dan diledi.
“Bir şarkıya karşı bir EP” - Cevabı yine “Taşlama”dan verelim: “Bunlar diyeceğimin yarısı bile değil, sığmadı sığamaz dakikalara”. Ceza “Mürekkep Doldurdum”da “Yine de yetmez, okyanuslar benim.” diyor mesela, Sago da cevaben bir şarkıyla yetinmiyor. Ayrıca Disstortion EP sadece bir şarkıya karşılık değil, “Sinekler ve Beatler” ve başka meseleler de var işin içinde.
“Sago bile 'O anki ruh hâlime bağlıydı' gibi olumsuz laflarıyla pişmanlığını belli ediyordu.” - Sago orada “Ruh hâlimizin kötülüğüyle alakalı bir şeydi. (...) Ortada travmatik bir durum var.” diyor; yani Ceza'yı da işin içine katıyor. Etki-tepki meselesi diye bir şey var. İlk domino taşını Ceza'yı reklam üzerinden eleştirerek Kolera devirdi diyebiliriz, ama Ceza da “Mürekkep Doldurdum”da yanıtın dozunu kaçırdı, sonra Disstortion EP geldi.
“Albümün en büyük dayanağı Allah'a sövülmesi ve lolipop yalanması” - Hayır, en büyük dayanak Kolera'ya küfredilmesi. Lolipop meselesinin abartılmasına ve Allahsızlık ithamlarına ben de karşıyım.
“İşin sound, kafiye, punch vs. yanını ayrı tutuyorum, o anlamda iyi bir albüm diyebiliriz fakat temelde rezillikten başka bir şey değil.” - Bunu “Mürekkep Doldurdum” için söylemek daha mümkün değil mi? Şarkıda haklı eleştiriler var, nakarat ve nazire kısmı da çok iyi; ama “1,58 boyun” sözü ve malum küfürlü göndermeler şarkıyı neredeyse hiç etmeye yetiyor. O şarkıda en isabetli bulduğum ve “Cuk oturuyor” dediğim söz ise şu: “Tamam, sen her şey, ben bir hiç.”.
“Popçuyla feat yapmak” - Bence bu mevzu Sezen Aksu'dan çok Burcu Güneş dolayısıyla eleştiri konusu oldu; Sezen Aksu'lu şarkı gerçekten güzel ama Burcu Güneş feat'inde Ceza resmen arka planda kalmıştı. Zaten Disstortion EP'deki göndermelerin Burcu Güneş'le alakalı olduğu belli oluyor.
“Fanlarının bu kadar fazla savunması rahatsız edici.” - Aslında Sago'nun dinî önderlik pozuna bürünmesi, insanlara dinsiz, Allahsız ithamlarında bulunması eleştiri konusu edilebilir; zaten koyu Sagocular'ı da Sago'dan soğutan bir şeydi bu. Ceza da “Bir Var Bir Yok”ta “Düşmanın imanı olsa dinsiz demez kimseye (...) Ne dinsizim ne imansız, ister inan ister inanma / Yaptığım her bir şeyin elbet sorulacaktır hesabı.” diyerek güzel bir karşılık vermişti. Bunun dışında, aslında bu karşılaşmaya bir nevi rind - zahid karşılaşması da diyebiliriz. Ceza'nın “Mürekkep Doldurdum”da kullandığı şu sözler rindâne mesela: “Son kalenderî Ceza sizi paklar (...) “Eli kolu bağlı bu dervişin daim (...) Rap değil şathiye benim için ayin.”. Sago'nun o zamanlardaki ruh hâli de biraz zahidâneydi; “Mürekkep Doldurdum”da dinî referanslara yer verilmiş olması da Sago'nun Ceza'yı oralardan vurmaya çalışması üzerinde etkili olmuş olabilir.
“Saymayı unuttum, Ceza'ya en az 20 defa falan Allah'a sövme ve lolipop yalama üzerinden laf atılmış olabilir.” - Bir mevzuyla alakalı birkaç şarkı yapınca bazı noktalarda ister istemez tekrara düşülüyor. Çilek İntro bile bu mevzu üzerine yani. Ben önceleri sadece lafını şaşırmasıyla dalga geçme amaçlı konduğunu sanıyordum, ama o da lolilop göndermesi. :-) Bu bir yana, Ceza'nın -hepsi Kolera'ya gönderme olmasa da- “Mürekkep Doldurdum”da lafı kaç kere cinsel organa getirdiğini de bir saymak lazım.
“Sagopa'nın şarkı isimleriyle yazdığı (...) sözlerini (...) öven bir kitle var, ayrı komedi.” - kimeneki arkadaşımız kısaca değinmiş ama ben biraz daha açayım: Ceza “Mürekkep Doldurdum”da Kolera'ya “Her hareketi bir poz” diyordu, Sago da Ceza'nın şarkılarının poz olduğuna dair bu sözleri ediyor. İşin içinde kendi prodüktörlüğü olması başka konu, Ceza'nın samimiyetini eleştirmesi başka konu.
Sago'nun geçmişte eleştirip bugün yaptığı şeyler hakkında check'ler atmışsın; ama aynı mantıkla Ceza için de birtakım check'ler atılabilir. Sago'yla ilgili check'lere gelirsek:
“Allahsız olmak” - Sago'nun, zamanında insanlara din üzerinden yüklenmesi doğru değildi, ama şimdi görüşleri değişti diye kendisine direkt “Allahsız” diyemeyiz. Ateist mi, deist mi, tam olarak ne olduğuna dair malumat vermedi sanıyorum; ama ateist de olsa bunun kelime karşılığı “Allahsız” olmamalı. Allahsızlık inançla değil de eylemle alakalı bir şeydir, yani Tanrı'nın varlığına inanmak bir kişinin Allahsız olmadığını garantilemez. Allahsızlığın göstergesi Allah'a inanmamaktan ziyade Allah'tan korkmamaktır.
“Reklamda oynamak” - Evet, reklamdan gelecek gelire ihtiyacı olmayanların buna ihtiyacı olan birini reklam üzerinden eleştirmesi ve bunu ısrarla sürdürmesi bence de çok yanlıştı. Bu konu Sago'ya Beyaz Show'da da sorulmuş; “Sen oynamayı düşünmez misin” gibi bir soruya da “Param var benim.” diye karşılık vermişti. Roka da bu Beyaz Show olayı üzerine sosyal medyada epey uzun bir metin paylaşmıştı. (roka´nın beyaz show sagopa yayını sonrası açıklaması) (Roka ilgili metni Ceza'nın ettiği üstü kapalı küfrü anlamadan yazmış, orası belli oluyor. Ama yazdıkları doğruysa o zamanki Sago'nun savunulacak bir tarafı kalmaz. Biz de zaten davranışını savunmuyoruz, sanatını tartışıyoruz.)
“Underground'u satmak” - Bir bakıma doğru. Roka'nın ilgili metninde de bu noktayla ilgili şeyler -para mevzusu üzerinden- söylenmiş.
“Züppelere rap yapmak” - Sago'nun yaptığı rap, niteliği itibarıyla züppelere hitap eden bir rap değil. “Naber” gibi bir parça da yaptı mesela ama bununla dinleyici kazanmadı, aksine eleştiri aldı; dolayısıyla o bile züppe rap'i sayılmaz.
“İçeriğe bakınca vasat durmayı bırak...” - Aslında içeriği itibarıyla da iyi bir albüm Disstortion EP. Şarkılardaki sözleri “Mürekkep Doldurdum”un karşısına koyunca gayet de karşılık niteliğinde olduğunu ve bazı yerlerde üstüne çıkabildiğini görürüz (Bir şarkıya karşı üç şarkıyla bir zahmet üste çıksın zaten; ama sadece “Kır Kalbini Ver Elime” de o şarkıya denk denebilir.):
“1,58 boyun” X “En büyük düşmanım nankör bir bücürdü” - Bence Sago'nun bu “bücür” iması Kolera'nın “2 eksik söyledin” lafından daha etkili. “O sana göre kısa olabilir ama sen de bana göre kısasın, n'apalım” dermiş gibi. :-)
“Lolipopum hiç yakışmamış (...)” X “Bak sen şu işe. Maneviyata saygıda kusura mı kalmış iki hece?” & “Yarattın kâbusu, kirlettin mahrem namusu”
“Her hareketi bir poz” X “Sahana ceza kestim. (...)”
“Rap'in yetebilecekse haydi kes avazımı” X “Beni devirmek çok kolaysa tarihinden adımı sil” & “Tek bir şarkı yaparım, alırım havanı, sen bilirsin” - Aslında Ceza burada Kolo'ya laf atıyor ama karşılığı Sago'dan geliyor.
“Techno trance'ciydin eskiden” X “(...) Ben de bir technocu buldum, hem de en rapçisinden.”
“'Rap'i ben dinlemem' derdin evvelden” X “Unuttuğun tüm sözlerini Tanrı sana geri versin.” - Ceza Kolera'nın kendi dünüyle çeliştiğine işaret etmiş, Sago da ona aynı ithamda bulunmuş.
“Şimdi yaptın ama olmamış, bunalım olsan da yetmez, ne gelir elden” X “Rap'i şaha kaldırmak adına siz ikiniz şeker yalayın.” - Ceza sanırım pesimist rap'i alaya alıyor, Sago da reklam rap'ini alaya almış.
“On bin track de yapsan nafile, tek kelimesini s**ime bile takmam” X “Rap hayatını tek parçamla bitiririm.”
“Sana inananların hepsi geri zekâlı” & “Sen salak bir filozof” & “Adam olana yeter şimdiki alim” X “Ah bu körpelerde kalmamış fikir, akıl” & “Unutma Bilgin dingil”
“Barak Baba'dan aldım bu gece feyzi ve Neyzen'le coştum” X “Diss piriyle aşık atarsan verilir hicvin kursu” & “Dinle Kaf Kef'i, feyz al.”
“Kılıcı kafana yemeden evine dön” X “Kuvvetmira Kalem Harp Okulu'ndan kovulan ilk emeklisin” - Aslında tam olarak bir karşılık değil; ama Ceza'nın “Evine dön” dediği yer aslında kendisinin de bir zamanlar bulunduğu yer. O açıdan karşısına konulabilir.
“Bi b*ka benzemez yaptığın hiçbir iş” X “Dünyanın en iyi prodüktörlerinden Mic Check selam eder.”
“Bu size ilk diss'im, belki de son, bu size de bağlı” X “İkinci şarkın benim için olacaksa kulağa varmadan düşer.”
“Köpek belli değil, kurt belli değil” X “Takdir bilmez insan domuz.” & “Fil şirindir ama onca sineğin başını ezendir, bil” & “Bilirsiniz, sessiz atın çiftesi deve teper ki pektir.”
“Lolipopum hiç yakışmamış (...)” & “Anama küfrü sövdü, o bi' erkek mi?” X “En yakın zamanda bir psikoloğa görünmelisin (...) Hayatta karşıma çıkan en zavallı döneksin” - Ceza şarkıda MC Çene diye birini annesine ettiği küfür dolayısıyla diss'lemiş ama aynı şarkıda Kolera'ya küfrediyor. Sago bu satırları başka bağlamda yazmış ama ilişkilendirmeye müsait.
“İrem bahçesinde kaçtı tren bak” X “Şükür ki kellem kurtuldu, sen yedin o çekici” & “Bundan sonraki kariyerinizde esenlikler dilerim.” - Ceza o sözü Sago'nun İrem Records'a geçmesiyle bağlantılı olarak söylemiş (Kaynak Genius). Sago da Hammer Müzik'le bağlantılı olarak çekiç muhabbeti yapıyor ve sanırım Kolera'nın adıyla bağlantılı olarak esenlikler diliyor. Ceza'nın Esen Müzik'e geçişi daha sonra olabilir ama “esenlikler” lafı Esen Müzik'e de uyuyor. :-)
“İnsanları böldürdün” X “Yakışmayanı def etmek hobilerimdendir, bu ben demektir.” - Ceza Kuvvetmira'yı bölenin Kolera olduğunu söylüyor, ama Sago sorumluluğu üzerine alır gibi konuşuyor. “Bu ben demektir” demesi de Kolera'nın lafıyla değil kendi görüşüyle hareket ettiğini ifade eden bir söz olarak alınabilir.
“Mürekkep Doldurdum Disstortion'dan daha saçma olamaz.” demişsin ama bayağı bayağı daha saçma kalan tarafları var. iressaul arkadaşımız da “Ceza'nın şarkılarından sözleri alıp alıp tersine çevirmek ağır çocukçadır.” demiş. Ceza'nın “Mürekkep Doldurdum”da “On bin track yapsan tek kelimesini s**ime bile takmam” demesi çocukça değil mi? Kızgınlıkla veya küçümsemek için böyle söylemiş olabilir ama “s**ine takmamak”, aslında önemli olan bir şeyi önemsememek manasındadır. Senin önemsemiyor olman ondaki önemi azaltmaz yani. Şarkıyı kadının boyuyla dalga geçerek açmış ayrıca, o da çocukça. Sago'nun söyledikleri ise yukarıda ifade ettiğim gibi, “Her hareketi bir poz” cümlesine karşılık gelebilecek nitelikte. (“Adamın samimiyetine inanmıyorsa niye şarkılarının prodüktörlüğünü yaptı?” mevzusu ayrıca tartışmaya açık, ama on sene öncesinde kalmış şeyi bugün tartışmaya gerek yok. Biz işin sanat yönüne bakmaya çalışıyoruz.)
“Çoluk çocuk sebepsiz yere Ceza'nın üzerine salındı” - Bu konuda haklısınız ama aynısı -daha sonradan da olsa- Sago'ya da yapıldı. Ayrıca Ceza'nın “Rap'ime paha biçemez hiçbir nağmeci” gibi sözleri bir kişiyi değil bir kesimi hedef almaya yönelik algılanabilecek sözler, dolayısıyla muhatabı sadece Kolera değil gibi.
Yapılan işleri üzerinden uzun zaman geçtikten sonra tekrar tartışmaya açmakta bence bir sakınca yok; bu tartışmalarla daha önce görülemeyen bazı noktalar fark edilebilir, hiç olmazsa nostalji yapılır vs. Bugün bile konuşulabiliyor olması bu işlerin kalıcılığını gösteriyor aslında. Bu açıdan bu EP'nin tekrar gündem olmasında bir sakınca görmüyorum. Sıkıntı, tartışmanın birbirimize laf yetiştirmeye dönmesi ve yapılan işlerden ziyade kişilerin konuşulmaya başlanmasında. Ceza'yı da Sago'yu da sabaha kadar eleştirebiliriz; ama bu hem dinlediğimiz müzikten aldığımız keyfin önüne geçer hem de vakit kaybı yaratır. Zaten Sago da durumu kabul etmiş ve “O zamanki ruh hâlimizle alakalıydı.” demiş. Biz de o zamanki ruh hâlimizle bu şarkıları çokça dinliyor ve gaza geliyorduk. Bugünlerde o zamanlar görmezden geldiğimiz pürüzleri fark edebiliyor olmak, aynı heyecanla ve aynı sıklıkla olmasa bile dinlemeye ve konuşmaya devam ediyor olmak ayrı bir deneyim bence. Ve bazen işin olumsuz taraflarının da görülmesi ve eleştirilmesi icap ediyor, Sago bile yıllar sonra “Ortada travmatik bir durum var ama herkes mutlu.” deme ihtiyacı hissetmiş; demek ki o da olaylara sadece kendi açımızdan ve olumlu yönden bakmanın zararlı olabileceğini düşünüyor. :-)
Sözüm meclisten dışarı olmak üzere, tartışmaları satranç oyununa benzetebiliriz. Karşımızdaki kişi çok yanlış, hatta aptalca bir hamle de yapmış olsa biz kendi hamlemizi yapmadan zaferimizi ilan edemeyiz. Hamlenin ne kadar hatalı olduğunu ifade edebiliriz, ama yine de karşı hamleyi yapıp oyunu bitirmemiz gerekir. ibrahim arkadaşımız “Disstortion EP”yi eleştirerek bir anlamda Sagoculara şah çekmiş, bizim de şahı korumamız gerekiyor. :-)
Satrançta iki türlü hatalı hamle var diyebiliriz; ilki rakibe veziri veya direkt şahı / oyunu hediye etmek, ikincisi de mümkün olmayan bir hamleyi yapmak (Sizin hamleniz sonucunda şahınız direkt tehdit altına giremez. Şaşırarak böyle bir hamle yaparsanız geri çekersiniz.). ibrahim arkadaşımız yer yer hak verilebilecek şeyler söylemiş ise de sonda ikinci türden hatalı bir hamle yapmış diyebiliriz (Sago'nun en büyük başarısını Ceza'ya prodüktör olması olarak görmek); nihavent arkadaşımızın “Son cümlenle birlikte tüm yazdıklarını çöpe attın.” demesi de bu sebeple. Ceza bile Sago'nun prodüktörlüğünü kötülemek için “En kötü beat'leri bana verdin.” (“Rap Okulu”) ayağına yatmışken onu savunurken edilecek cümle bu olmamalı bence. :-)
“Türkçe rap tarihinin en büyük rezilliği olmaya aday albüm” - Şarkıların kalite açısından bir sıkıntısı yok, hatta “Kır Kalbini Ver Elime” bence Türkçe rap'teki en iyi diss'ler arasında. Ceza'dan “Terzi”yi ve “Bir Var Bir Yok”u bunun üstüne geçirebilirim ama “Mürekkep Doldurdum”u geçirmem. Asıl rezillik Nafile Mixtape bence (Dinlemedim gerçi ama kapağı yeter.); cevabı da geldi: “Başınızdaki Victor Hugo, sizler Sefiller'siniz.”. Mirac sonradan Ceza'dan özür diledi falan ama Patron da Sago'dan diledi.
“Bir şarkıya karşı bir EP” - Cevabı yine “Taşlama”dan verelim: “Bunlar diyeceğimin yarısı bile değil, sığmadı sığamaz dakikalara”. Ceza “Mürekkep Doldurdum”da “Yine de yetmez, okyanuslar benim.” diyor mesela, Sago da cevaben bir şarkıyla yetinmiyor. Ayrıca Disstortion EP sadece bir şarkıya karşılık değil, “Sinekler ve Beatler” ve başka meseleler de var işin içinde.
“Sago bile 'O anki ruh hâlime bağlıydı' gibi olumsuz laflarıyla pişmanlığını belli ediyordu.” - Sago orada “Ruh hâlimizin kötülüğüyle alakalı bir şeydi. (...) Ortada travmatik bir durum var.” diyor; yani Ceza'yı da işin içine katıyor. Etki-tepki meselesi diye bir şey var. İlk domino taşını Ceza'yı reklam üzerinden eleştirerek Kolera devirdi diyebiliriz, ama Ceza da “Mürekkep Doldurdum”da yanıtın dozunu kaçırdı, sonra Disstortion EP geldi.
“Albümün en büyük dayanağı Allah'a sövülmesi ve lolipop yalanması” - Hayır, en büyük dayanak Kolera'ya küfredilmesi. Lolipop meselesinin abartılmasına ve Allahsızlık ithamlarına ben de karşıyım.
“İşin sound, kafiye, punch vs. yanını ayrı tutuyorum, o anlamda iyi bir albüm diyebiliriz fakat temelde rezillikten başka bir şey değil.” - Bunu “Mürekkep Doldurdum” için söylemek daha mümkün değil mi? Şarkıda haklı eleştiriler var, nakarat ve nazire kısmı da çok iyi; ama “1,58 boyun” sözü ve malum küfürlü göndermeler şarkıyı neredeyse hiç etmeye yetiyor. O şarkıda en isabetli bulduğum ve “Cuk oturuyor” dediğim söz ise şu: “Tamam, sen her şey, ben bir hiç.”.
“Popçuyla feat yapmak” - Bence bu mevzu Sezen Aksu'dan çok Burcu Güneş dolayısıyla eleştiri konusu oldu; Sezen Aksu'lu şarkı gerçekten güzel ama Burcu Güneş feat'inde Ceza resmen arka planda kalmıştı. Zaten Disstortion EP'deki göndermelerin Burcu Güneş'le alakalı olduğu belli oluyor.
“Fanlarının bu kadar fazla savunması rahatsız edici.” - Aslında Sago'nun dinî önderlik pozuna bürünmesi, insanlara dinsiz, Allahsız ithamlarında bulunması eleştiri konusu edilebilir; zaten koyu Sagocular'ı da Sago'dan soğutan bir şeydi bu. Ceza da “Bir Var Bir Yok”ta “Düşmanın imanı olsa dinsiz demez kimseye (...) Ne dinsizim ne imansız, ister inan ister inanma / Yaptığım her bir şeyin elbet sorulacaktır hesabı.” diyerek güzel bir karşılık vermişti. Bunun dışında, aslında bu karşılaşmaya bir nevi rind - zahid karşılaşması da diyebiliriz. Ceza'nın “Mürekkep Doldurdum”da kullandığı şu sözler rindâne mesela: “Son kalenderî Ceza sizi paklar (...) “Eli kolu bağlı bu dervişin daim (...) Rap değil şathiye benim için ayin.”. Sago'nun o zamanlardaki ruh hâli de biraz zahidâneydi; “Mürekkep Doldurdum”da dinî referanslara yer verilmiş olması da Sago'nun Ceza'yı oralardan vurmaya çalışması üzerinde etkili olmuş olabilir.
“Saymayı unuttum, Ceza'ya en az 20 defa falan Allah'a sövme ve lolipop yalama üzerinden laf atılmış olabilir.” - Bir mevzuyla alakalı birkaç şarkı yapınca bazı noktalarda ister istemez tekrara düşülüyor. Çilek İntro bile bu mevzu üzerine yani. Ben önceleri sadece lafını şaşırmasıyla dalga geçme amaçlı konduğunu sanıyordum, ama o da lolilop göndermesi. :-) Bu bir yana, Ceza'nın -hepsi Kolera'ya gönderme olmasa da- “Mürekkep Doldurdum”da lafı kaç kere cinsel organa getirdiğini de bir saymak lazım.
“Sagopa'nın şarkı isimleriyle yazdığı (...) sözlerini (...) öven bir kitle var, ayrı komedi.” - kimeneki arkadaşımız kısaca değinmiş ama ben biraz daha açayım: Ceza “Mürekkep Doldurdum”da Kolera'ya “Her hareketi bir poz” diyordu, Sago da Ceza'nın şarkılarının poz olduğuna dair bu sözleri ediyor. İşin içinde kendi prodüktörlüğü olması başka konu, Ceza'nın samimiyetini eleştirmesi başka konu.
Sago'nun geçmişte eleştirip bugün yaptığı şeyler hakkında check'ler atmışsın; ama aynı mantıkla Ceza için de birtakım check'ler atılabilir. Sago'yla ilgili check'lere gelirsek:
“Allahsız olmak” - Sago'nun, zamanında insanlara din üzerinden yüklenmesi doğru değildi, ama şimdi görüşleri değişti diye kendisine direkt “Allahsız” diyemeyiz. Ateist mi, deist mi, tam olarak ne olduğuna dair malumat vermedi sanıyorum; ama ateist de olsa bunun kelime karşılığı “Allahsız” olmamalı. Allahsızlık inançla değil de eylemle alakalı bir şeydir, yani Tanrı'nın varlığına inanmak bir kişinin Allahsız olmadığını garantilemez. Allahsızlığın göstergesi Allah'a inanmamaktan ziyade Allah'tan korkmamaktır.
“Reklamda oynamak” - Evet, reklamdan gelecek gelire ihtiyacı olmayanların buna ihtiyacı olan birini reklam üzerinden eleştirmesi ve bunu ısrarla sürdürmesi bence de çok yanlıştı. Bu konu Sago'ya Beyaz Show'da da sorulmuş; “Sen oynamayı düşünmez misin” gibi bir soruya da “Param var benim.” diye karşılık vermişti. Roka da bu Beyaz Show olayı üzerine sosyal medyada epey uzun bir metin paylaşmıştı. (roka´nın beyaz show sagopa yayını sonrası açıklaması) (Roka ilgili metni Ceza'nın ettiği üstü kapalı küfrü anlamadan yazmış, orası belli oluyor. Ama yazdıkları doğruysa o zamanki Sago'nun savunulacak bir tarafı kalmaz. Biz de zaten davranışını savunmuyoruz, sanatını tartışıyoruz.)
“Underground'u satmak” - Bir bakıma doğru. Roka'nın ilgili metninde de bu noktayla ilgili şeyler -para mevzusu üzerinden- söylenmiş.
“Züppelere rap yapmak” - Sago'nun yaptığı rap, niteliği itibarıyla züppelere hitap eden bir rap değil. “Naber” gibi bir parça da yaptı mesela ama bununla dinleyici kazanmadı, aksine eleştiri aldı; dolayısıyla o bile züppe rap'i sayılmaz.
“İçeriğe bakınca vasat durmayı bırak...” - Aslında içeriği itibarıyla da iyi bir albüm Disstortion EP. Şarkılardaki sözleri “Mürekkep Doldurdum”un karşısına koyunca gayet de karşılık niteliğinde olduğunu ve bazı yerlerde üstüne çıkabildiğini görürüz (Bir şarkıya karşı üç şarkıyla bir zahmet üste çıksın zaten; ama sadece “Kır Kalbini Ver Elime” de o şarkıya denk denebilir.):
“1,58 boyun” X “En büyük düşmanım nankör bir bücürdü” - Bence Sago'nun bu “bücür” iması Kolera'nın “2 eksik söyledin” lafından daha etkili. “O sana göre kısa olabilir ama sen de bana göre kısasın, n'apalım” dermiş gibi. :-)
“Lolipopum hiç yakışmamış (...)” X “Bak sen şu işe. Maneviyata saygıda kusura mı kalmış iki hece?” & “Yarattın kâbusu, kirlettin mahrem namusu”
“Her hareketi bir poz” X “Sahana ceza kestim. (...)”
“Rap'in yetebilecekse haydi kes avazımı” X “Beni devirmek çok kolaysa tarihinden adımı sil” & “Tek bir şarkı yaparım, alırım havanı, sen bilirsin” - Aslında Ceza burada Kolo'ya laf atıyor ama karşılığı Sago'dan geliyor.
“Techno trance'ciydin eskiden” X “(...) Ben de bir technocu buldum, hem de en rapçisinden.”
“'Rap'i ben dinlemem' derdin evvelden” X “Unuttuğun tüm sözlerini Tanrı sana geri versin.” - Ceza Kolera'nın kendi dünüyle çeliştiğine işaret etmiş, Sago da ona aynı ithamda bulunmuş.
“Şimdi yaptın ama olmamış, bunalım olsan da yetmez, ne gelir elden” X “Rap'i şaha kaldırmak adına siz ikiniz şeker yalayın.” - Ceza sanırım pesimist rap'i alaya alıyor, Sago da reklam rap'ini alaya almış.
“On bin track de yapsan nafile, tek kelimesini s**ime bile takmam” X “Rap hayatını tek parçamla bitiririm.”
“Sana inananların hepsi geri zekâlı” & “Sen salak bir filozof” & “Adam olana yeter şimdiki alim” X “Ah bu körpelerde kalmamış fikir, akıl” & “Unutma Bilgin dingil”
“Barak Baba'dan aldım bu gece feyzi ve Neyzen'le coştum” X “Diss piriyle aşık atarsan verilir hicvin kursu” & “Dinle Kaf Kef'i, feyz al.”
“Kılıcı kafana yemeden evine dön” X “Kuvvetmira Kalem Harp Okulu'ndan kovulan ilk emeklisin” - Aslında tam olarak bir karşılık değil; ama Ceza'nın “Evine dön” dediği yer aslında kendisinin de bir zamanlar bulunduğu yer. O açıdan karşısına konulabilir.
“Bi b*ka benzemez yaptığın hiçbir iş” X “Dünyanın en iyi prodüktörlerinden Mic Check selam eder.”
“Bu size ilk diss'im, belki de son, bu size de bağlı” X “İkinci şarkın benim için olacaksa kulağa varmadan düşer.”
“Köpek belli değil, kurt belli değil” X “Takdir bilmez insan domuz.” & “Fil şirindir ama onca sineğin başını ezendir, bil” & “Bilirsiniz, sessiz atın çiftesi deve teper ki pektir.”
“Lolipopum hiç yakışmamış (...)” & “Anama küfrü sövdü, o bi' erkek mi?” X “En yakın zamanda bir psikoloğa görünmelisin (...) Hayatta karşıma çıkan en zavallı döneksin” - Ceza şarkıda MC Çene diye birini annesine ettiği küfür dolayısıyla diss'lemiş ama aynı şarkıda Kolera'ya küfrediyor. Sago bu satırları başka bağlamda yazmış ama ilişkilendirmeye müsait.
“İrem bahçesinde kaçtı tren bak” X “Şükür ki kellem kurtuldu, sen yedin o çekici” & “Bundan sonraki kariyerinizde esenlikler dilerim.” - Ceza o sözü Sago'nun İrem Records'a geçmesiyle bağlantılı olarak söylemiş (Kaynak Genius). Sago da Hammer Müzik'le bağlantılı olarak çekiç muhabbeti yapıyor ve sanırım Kolera'nın adıyla bağlantılı olarak esenlikler diliyor. Ceza'nın Esen Müzik'e geçişi daha sonra olabilir ama “esenlikler” lafı Esen Müzik'e de uyuyor. :-)
“İnsanları böldürdün” X “Yakışmayanı def etmek hobilerimdendir, bu ben demektir.” - Ceza Kuvvetmira'yı bölenin Kolera olduğunu söylüyor, ama Sago sorumluluğu üzerine alır gibi konuşuyor. “Bu ben demektir” demesi de Kolera'nın lafıyla değil kendi görüşüyle hareket ettiğini ifade eden bir söz olarak alınabilir.
“Mürekkep Doldurdum Disstortion'dan daha saçma olamaz.” demişsin ama bayağı bayağı daha saçma kalan tarafları var. iressaul arkadaşımız da “Ceza'nın şarkılarından sözleri alıp alıp tersine çevirmek ağır çocukçadır.” demiş. Ceza'nın “Mürekkep Doldurdum”da “On bin track yapsan tek kelimesini s**ime bile takmam” demesi çocukça değil mi? Kızgınlıkla veya küçümsemek için böyle söylemiş olabilir ama “s**ine takmamak”, aslında önemli olan bir şeyi önemsememek manasındadır. Senin önemsemiyor olman ondaki önemi azaltmaz yani. Şarkıyı kadının boyuyla dalga geçerek açmış ayrıca, o da çocukça. Sago'nun söyledikleri ise yukarıda ifade ettiğim gibi, “Her hareketi bir poz” cümlesine karşılık gelebilecek nitelikte. (“Adamın samimiyetine inanmıyorsa niye şarkılarının prodüktörlüğünü yaptı?” mevzusu ayrıca tartışmaya açık, ama on sene öncesinde kalmış şeyi bugün tartışmaya gerek yok. Biz işin sanat yönüne bakmaya çalışıyoruz.)
“Çoluk çocuk sebepsiz yere Ceza'nın üzerine salındı” - Bu konuda haklısınız ama aynısı -daha sonradan da olsa- Sago'ya da yapıldı. Ayrıca Ceza'nın “Rap'ime paha biçemez hiçbir nağmeci” gibi sözleri bir kişiyi değil bir kesimi hedef almaya yönelik algılanabilecek sözler, dolayısıyla muhatabı sadece Kolera değil gibi.
Yapılan işleri üzerinden uzun zaman geçtikten sonra tekrar tartışmaya açmakta bence bir sakınca yok; bu tartışmalarla daha önce görülemeyen bazı noktalar fark edilebilir, hiç olmazsa nostalji yapılır vs. Bugün bile konuşulabiliyor olması bu işlerin kalıcılığını gösteriyor aslında. Bu açıdan bu EP'nin tekrar gündem olmasında bir sakınca görmüyorum. Sıkıntı, tartışmanın birbirimize laf yetiştirmeye dönmesi ve yapılan işlerden ziyade kişilerin konuşulmaya başlanmasında. Ceza'yı da Sago'yu da sabaha kadar eleştirebiliriz; ama bu hem dinlediğimiz müzikten aldığımız keyfin önüne geçer hem de vakit kaybı yaratır. Zaten Sago da durumu kabul etmiş ve “O zamanki ruh hâlimizle alakalıydı.” demiş. Biz de o zamanki ruh hâlimizle bu şarkıları çokça dinliyor ve gaza geliyorduk. Bugünlerde o zamanlar görmezden geldiğimiz pürüzleri fark edebiliyor olmak, aynı heyecanla ve aynı sıklıkla olmasa bile dinlemeye ve konuşmaya devam ediyor olmak ayrı bir deneyim bence. Ve bazen işin olumsuz taraflarının da görülmesi ve eleştirilmesi icap ediyor, Sago bile yıllar sonra “Ortada travmatik bir durum var ama herkes mutlu.” deme ihtiyacı hissetmiş; demek ki o da olaylara sadece kendi açımızdan ve olumlu yönden bakmanın zararlı olabileceğini düşünüyor. :-)
