Başlamadan önce bu konular uzadıkça uzar çünkü kimse için tam bir doğrusu olmayan ve tam bir zevkler renkler kuşağı olarak düşünüyorum ben bu olayı.
Bu arada (kalin: Ufuk Önen ) hocamda bu ay blogun'da bu konu ile alakalı bir yazı paylaştı okumanızı öneririm. ben rap için konuşacağım.
örneğimi günümüzde en aktif olarak kullanılan sitelerden 1. si olan youtube üzerinden vereceğim.
Benim bildiğim ve tecrübe ettiğim kadarı ile youtube'a söz konusu düzgün ses seviyesi ayarları yapılmamış .wav'ın veya .mp3'ün (mümkün olduğunca ekstra sıkıştırma yapmayan .wav uzantısını kullanın)
video halinde editlenip atıldığında eğer 240-360p değilse kalite kaybetmekten ziyade volüm kaybı yaşanır.
((kalin: Sebepler))
Bunu tetikleyense bilinçsizce yapılmış leveling ve kullanılmış limiter ve parametreleridir (kalin: limiter attack) - (kalin: release) ayarlarıdır ve headroomsuz bir parçaya aşırı gr yani gain reduce (kalin: uygulamaktır) (bkz: www.ufukonen.com/tr/headroom-nedir-ve-neden-onemlidir.html
(altyapının agresifliğine göre değişebilir ama master limiter'da, slow yani (kalin: 300-400ms) civarında attack-release kullanırsanız daha az öldürmüş olursunuz şarkıyı)
Yüklenen şarkıda ki sebep ise; çoğu müzik dağıtım platformunda (kalin: -12) lufs ve -1, -1.5 true peak (güncel olarak kullanılan dijital ses seviye ve birimleri) civarında bir baraj uyguluyor olması.
eğer analog cihazlarınız,
pahalı tüplü pre-amplarız ve
çevirmeye kıyamayacağınız knob'ları olan teletronix la-2a limiter'niz yoksa (benim gibi) ve bütün prodüksiyonunuzu bir (bkz: daw)'da dijital emulatör pluginler ile yapıyorsanız
bu seviyelere güvenli seviyeler diyebiliriz ince elersen -8.9 -9 lufs ve -1 true peak seviyelerine kadar (kalin: trap ve hiphop için) master kanalda distortion yemeden gideri var.
((kalin: Çözüm için))
güzel bir gain staging yani ses dengeleme lazım, kayda başlamadan önce beatinizin lufs seviyesine bir göz atın genellikle -14, maximum -10 lufs aralığında gider gelirler bir gain plugin'i ile birlikte -18-19 seviyelerine çekip mastera vokal mixini bitirip 4-5 desibel headroom bırakırsanız hem mastering'e de oynayacak alanınız kalır şarkının dinamiğini kaybetmezsiniz.
(bkz: mix) ve (bkz: master) ile bozulmadan youtube'da alabileceğin sınırlar buralar diyebilirim ( -8.9 -9 lufs, -1 true peak)
(kalin: Vokal mixin'de) ağır sıkıştırma yerine otomasyon kullanın. volüm işini paralel sıkıştırma ile çözün. ana kanal'a insert ettiğiniz plug-in'ler, pre-fader yani fader'dan önce geldiği için otomasyonunuzu ana kanaldan,
compressor'ünüzü bir bus/aux yardımıyla yaparsanız daha iyi ve mantıklı olur hem pluginlerin uyguladığı cpu/ram yükünüde azaltabilirsiniz)
bu arada bir sürü parametre var tabi (kalin: equalizer) yine master kanalınızda en önemli silahınız özellikle low end mixi ve mid-side processing denilen muhabbeti (kalin: araştırmanızı öneririm) çünkü parça içinde gereksiz fazla stereo hareketler hem gereksiz lufs artışına hem clipping ve distortiona sebep olabiliyor.
Volümünüzü ve lufs'te ki stabilliği çok etkiler. yukarda bahsettiğim seviyeleri (-12 -11 lufs) bir kaç db geçen ses dosyalarına youtube ayrıyeten kendi de compression (sıkıştırma) uygulamakta,
biraz aşırıya kaçtığı zamanlar olabiliyor (kalin: transients) denilen sert vuruşlar, geçişler özellikle rap'te kick veya 808'ler kaybolabiliyor bazen bass frekanslar ve kickler etkisini kaybedebiliyor.
(kalin: Youtube'un uyguladığı sıkıştırma hakkında bilgi almak için)
eğer isterseniz youtube player'ın üstüne sağ tıklayıp, ''Stats for nerds'' türkçesiyle ''meraklısı için istatistikler'' menüsünden her sanatçının müziklerine youtube'un uyguladığı compression'u yani sıkıştırma miktarını parantez için de görebilirsiniz
örn (kalin: ''content loudness'') miktarı (kalin: pozitifte) yani 5.1dB ise okadar sıkıştırma uygulandığını, (kalin: negatif) sayılarda youtube'un hiç bir işlem yapmadığını o menüde ki (bkz: 100%/100%) ibaresi ile anlayabilirsiniz. (foto: i.hizliresim.com/YMzf57.jpg
resimde ki örnek Eminem'in Godzilla parçasından
(kalin: Ses seviyeleri ve birimleri)
Birimler ve seviyeler hakkında bilginiz yoksa veya olanı geliştirmek isterseniz ufuk önen hocamızın blogu gerçekten cevher gibi, umarım bu yıl hocamızın bütün kitaplarını almak ve okumak kısmet olur.
(kalin: Bir öneri)
Eğer sizde benim gibi mix&mastering, aranje, beat gibi prodüksiyon yapmaktan hoşlanıyorsanız,
izole günlerinizi müzikte konusunda kendinizi geliştirmek istiyorsanız kısıtlı sayıda ki türkçe kaynaklardan biri olan bu blog'u takip etmenizi öneririm.
Boş yapmışta olabilirim bu başlığı açarak bilemiyorum yazmak geldi içimden*
ayrıca müziklerinize zorla yapılan sıkıştırma işlemlerinden benim gibi hoşlanmıyorsanız (kalin: soundcloud) isimli siteyi hala kullanmadıysanız kullanmanızı öneririm, benim gibi yıllardır kullananlar zaten (kalin: müptalası) olmuştur çoktan.
Yüklediğiniz (kalin: wav) uzantılı ses dosyalarınızı size verdiği ücretsiz depolama çerçevesinde (bunu saat üzerinden yapıyor 3 saat yani basit bir hesapla 1 dakika uzunlukta 180 ses dosyası yükleyebilirsiniz ((kalin: loseless - kayıpsız sıkıştırmasız şekilde)) hesabı size kalmış artık.
Açıkcası pro üyelik almakta aklımı kurcalamıyor değil bu aralar *
kanalınız üzerinden isterseniz yayınlayıp isterseniz private bırakıp (kalin: seneler sonra) lazım olduğunda .wav kalitesinde sıkıştırılmamış şekilde indirebilirsiniz (bunu dedim diye kapanmaz inşallah site maşallah dediğimiz 2 gün yaşamıyor aq) keşke adobe audition 1.5'te compander basıp geçtiğim günlere geri dönebilsem level meter izlemekten gözlerim bozuldu : (
Bu arada (kalin: Ufuk Önen ) hocamda bu ay blogun'da bu konu ile alakalı bir yazı paylaştı okumanızı öneririm. ben rap için konuşacağım.
örneğimi günümüzde en aktif olarak kullanılan sitelerden 1. si olan youtube üzerinden vereceğim.
Benim bildiğim ve tecrübe ettiğim kadarı ile youtube'a söz konusu düzgün ses seviyesi ayarları yapılmamış .wav'ın veya .mp3'ün (mümkün olduğunca ekstra sıkıştırma yapmayan .wav uzantısını kullanın)
video halinde editlenip atıldığında eğer 240-360p değilse kalite kaybetmekten ziyade volüm kaybı yaşanır.
((kalin: Sebepler))
Bunu tetikleyense bilinçsizce yapılmış leveling ve kullanılmış limiter ve parametreleridir (kalin: limiter attack) - (kalin: release) ayarlarıdır ve headroomsuz bir parçaya aşırı gr yani gain reduce (kalin: uygulamaktır) (bkz: www.ufukonen.com/tr/headroom-nedir-ve-neden-onemlidir.html
(altyapının agresifliğine göre değişebilir ama master limiter'da, slow yani (kalin: 300-400ms) civarında attack-release kullanırsanız daha az öldürmüş olursunuz şarkıyı)
Yüklenen şarkıda ki sebep ise; çoğu müzik dağıtım platformunda (kalin: -12) lufs ve -1, -1.5 true peak (güncel olarak kullanılan dijital ses seviye ve birimleri) civarında bir baraj uyguluyor olması.
eğer analog cihazlarınız,
pahalı tüplü pre-amplarız ve
çevirmeye kıyamayacağınız knob'ları olan teletronix la-2a limiter'niz yoksa (benim gibi) ve bütün prodüksiyonunuzu bir (bkz: daw)'da dijital emulatör pluginler ile yapıyorsanız
bu seviyelere güvenli seviyeler diyebiliriz ince elersen -8.9 -9 lufs ve -1 true peak seviyelerine kadar (kalin: trap ve hiphop için) master kanalda distortion yemeden gideri var.
((kalin: Çözüm için))
güzel bir gain staging yani ses dengeleme lazım, kayda başlamadan önce beatinizin lufs seviyesine bir göz atın genellikle -14, maximum -10 lufs aralığında gider gelirler bir gain plugin'i ile birlikte -18-19 seviyelerine çekip mastera vokal mixini bitirip 4-5 desibel headroom bırakırsanız hem mastering'e de oynayacak alanınız kalır şarkının dinamiğini kaybetmezsiniz.
(bkz: mix) ve (bkz: master) ile bozulmadan youtube'da alabileceğin sınırlar buralar diyebilirim ( -8.9 -9 lufs, -1 true peak)
(kalin: Vokal mixin'de) ağır sıkıştırma yerine otomasyon kullanın. volüm işini paralel sıkıştırma ile çözün. ana kanal'a insert ettiğiniz plug-in'ler, pre-fader yani fader'dan önce geldiği için otomasyonunuzu ana kanaldan,
compressor'ünüzü bir bus/aux yardımıyla yaparsanız daha iyi ve mantıklı olur hem pluginlerin uyguladığı cpu/ram yükünüde azaltabilirsiniz)
bu arada bir sürü parametre var tabi (kalin: equalizer) yine master kanalınızda en önemli silahınız özellikle low end mixi ve mid-side processing denilen muhabbeti (kalin: araştırmanızı öneririm) çünkü parça içinde gereksiz fazla stereo hareketler hem gereksiz lufs artışına hem clipping ve distortiona sebep olabiliyor.
Volümünüzü ve lufs'te ki stabilliği çok etkiler. yukarda bahsettiğim seviyeleri (-12 -11 lufs) bir kaç db geçen ses dosyalarına youtube ayrıyeten kendi de compression (sıkıştırma) uygulamakta,
biraz aşırıya kaçtığı zamanlar olabiliyor (kalin: transients) denilen sert vuruşlar, geçişler özellikle rap'te kick veya 808'ler kaybolabiliyor bazen bass frekanslar ve kickler etkisini kaybedebiliyor.
(kalin: Youtube'un uyguladığı sıkıştırma hakkında bilgi almak için)
eğer isterseniz youtube player'ın üstüne sağ tıklayıp, ''Stats for nerds'' türkçesiyle ''meraklısı için istatistikler'' menüsünden her sanatçının müziklerine youtube'un uyguladığı compression'u yani sıkıştırma miktarını parantez için de görebilirsiniz
örn (kalin: ''content loudness'') miktarı (kalin: pozitifte) yani 5.1dB ise okadar sıkıştırma uygulandığını, (kalin: negatif) sayılarda youtube'un hiç bir işlem yapmadığını o menüde ki (bkz: 100%/100%) ibaresi ile anlayabilirsiniz. (foto: i.hizliresim.com/YMzf57.jpg
resimde ki örnek Eminem'in Godzilla parçasından
(kalin: Ses seviyeleri ve birimleri)
Birimler ve seviyeler hakkında bilginiz yoksa veya olanı geliştirmek isterseniz ufuk önen hocamızın blogu gerçekten cevher gibi, umarım bu yıl hocamızın bütün kitaplarını almak ve okumak kısmet olur.
(kalin: Bir öneri)
Eğer sizde benim gibi mix&mastering, aranje, beat gibi prodüksiyon yapmaktan hoşlanıyorsanız,
izole günlerinizi müzikte konusunda kendinizi geliştirmek istiyorsanız kısıtlı sayıda ki türkçe kaynaklardan biri olan bu blog'u takip etmenizi öneririm.
Boş yapmışta olabilirim bu başlığı açarak bilemiyorum yazmak geldi içimden*
ayrıca müziklerinize zorla yapılan sıkıştırma işlemlerinden benim gibi hoşlanmıyorsanız (kalin: soundcloud) isimli siteyi hala kullanmadıysanız kullanmanızı öneririm, benim gibi yıllardır kullananlar zaten (kalin: müptalası) olmuştur çoktan.
Yüklediğiniz (kalin: wav) uzantılı ses dosyalarınızı size verdiği ücretsiz depolama çerçevesinde (bunu saat üzerinden yapıyor 3 saat yani basit bir hesapla 1 dakika uzunlukta 180 ses dosyası yükleyebilirsiniz ((kalin: loseless - kayıpsız sıkıştırmasız şekilde)) hesabı size kalmış artık.
Açıkcası pro üyelik almakta aklımı kurcalamıyor değil bu aralar *
kanalınız üzerinden isterseniz yayınlayıp isterseniz private bırakıp (kalin: seneler sonra) lazım olduğunda .wav kalitesinde sıkıştırılmamış şekilde indirebilirsiniz (bunu dedim diye kapanmaz inşallah site maşallah dediğimiz 2 gün yaşamıyor aq) keşke adobe audition 1.5'te compander basıp geçtiğim günlere geri dönebilsem level meter izlemekten gözlerim bozuldu : (
