“Bayan MC” nitelemesine karşılık “Bayan değil kadın” diyenlere şöyle yanıt verelim:
Karşıtlıklar şu şekildedir:
Dişi X Er / Erkek
Kız X Oğul / Oğlan
Kadın X Adam
Bayan X Bay
Hanım X Bey
Bu karşıtlıkların kullanım şekillerinde ufak tefek farklar olabilir. Mesela “erkek” kelimesi hem insanlar hem hayvanlar için kullanılabilirken insanlar için “dişi” denmez. Cinsiyet olarak “kadın” kelimesi yaygınlaşmıştır. Gelgelelim “kadın” kelimesinin esas kullanımı “belli bir yaşın üzerindeki dişi şahsiyet” manasındadır. Belli bir yaşa gelmemiş erkek bireye “adam” demiyorsanız belli bir yaşa gelmemiş dişi bireye de “kadın” demeniz abestir. Ayrıca “erkek arkadaş” tabirinin yanında “kadın arkadaş” demezsiniz; yaşı ilerlemiş de olsa “kız arkadaş” dersiniz. Kendi erkek çocuğunuzdan bahsederken "oğul", herhangi bir erkek çocuktan bahsederken "oğlan" dersiniz; ama "kız" kelimesi iki durumda da kullanılır vs.
“Erkek” kelimesi hem “oğlan”ı, hem “adam”ı karşılayan kapsayıcı bir kelimedir aslında. Ama “kadın” kelimesi kapsayıcı değildir. “Kız” ve “kadın”ı aynı anda ifade edebilecek kelime -“dişi” kelimesi sadece hayvanlar için kullanıldığından mütevellit- “bayan” olarak kabul görmüştür. (Esas anlamıyla o da belli bir yaşa erişmiş dişi bireyler için kullanılır; ama her yaştan dişi bireyi ifade etmede “kadın”a göre daha yaygın bir kavramdır.) “Kız değil kadın”, “Kadın değil kız”, “Bayan değil kız” diyebilirsiniz; ama “Bayan değil kadın” diyemezsiniz. Zaten “bayan” kelimesi öncelikli olarak kadınları karşılar; kızları değil :-) Dolayısıyla artık şu “Bayan değil kadın” muhabbetinden vazgeçilmesi gerekmektedir. Elbette belli bir kişiden bahsederken “kız MC” veya “kadın MC” diyebilirsiniz; ama bütünü ifade etmek için en uygunu “Bayan MC” tabiridir. (Zaten "Bayan değil kadın" diyenlerin esas rahatsız olduğu nokta; kadınlardan bahsederken "kadın" demeye çekinilmesidir. Ama nasıl ki "Bir adam sizi sordu" yerine "Bir beyefendi sizi sordu" demek daha şıktır; "Bir kadın sizi sordu" yerine "Bir bayan / hanımefendi sizi sordu" demek de daha şıktır. Öte yandan -bahsedilen kişi önemli bir statü sahibi değilse- "adam" hitabı çok rahatsız etmediği için "kadın"ın da rahatsız etmemesi gerektiği düşünülür; ama "Bayan MC" nitelemesindeki meselenin farklı olduğunu izah ettim sanıyorum. :-) )
Karşıtlıklar şu şekildedir:
Dişi X Er / Erkek
Kız X Oğul / Oğlan
Kadın X Adam
Bayan X Bay
Hanım X Bey
Bu karşıtlıkların kullanım şekillerinde ufak tefek farklar olabilir. Mesela “erkek” kelimesi hem insanlar hem hayvanlar için kullanılabilirken insanlar için “dişi” denmez. Cinsiyet olarak “kadın” kelimesi yaygınlaşmıştır. Gelgelelim “kadın” kelimesinin esas kullanımı “belli bir yaşın üzerindeki dişi şahsiyet” manasındadır. Belli bir yaşa gelmemiş erkek bireye “adam” demiyorsanız belli bir yaşa gelmemiş dişi bireye de “kadın” demeniz abestir. Ayrıca “erkek arkadaş” tabirinin yanında “kadın arkadaş” demezsiniz; yaşı ilerlemiş de olsa “kız arkadaş” dersiniz. Kendi erkek çocuğunuzdan bahsederken "oğul", herhangi bir erkek çocuktan bahsederken "oğlan" dersiniz; ama "kız" kelimesi iki durumda da kullanılır vs.
“Erkek” kelimesi hem “oğlan”ı, hem “adam”ı karşılayan kapsayıcı bir kelimedir aslında. Ama “kadın” kelimesi kapsayıcı değildir. “Kız” ve “kadın”ı aynı anda ifade edebilecek kelime -“dişi” kelimesi sadece hayvanlar için kullanıldığından mütevellit- “bayan” olarak kabul görmüştür. (Esas anlamıyla o da belli bir yaşa erişmiş dişi bireyler için kullanılır; ama her yaştan dişi bireyi ifade etmede “kadın”a göre daha yaygın bir kavramdır.) “Kız değil kadın”, “Kadın değil kız”, “Bayan değil kız” diyebilirsiniz; ama “Bayan değil kadın” diyemezsiniz. Zaten “bayan” kelimesi öncelikli olarak kadınları karşılar; kızları değil :-) Dolayısıyla artık şu “Bayan değil kadın” muhabbetinden vazgeçilmesi gerekmektedir. Elbette belli bir kişiden bahsederken “kız MC” veya “kadın MC” diyebilirsiniz; ama bütünü ifade etmek için en uygunu “Bayan MC” tabiridir. (Zaten "Bayan değil kadın" diyenlerin esas rahatsız olduğu nokta; kadınlardan bahsederken "kadın" demeye çekinilmesidir. Ama nasıl ki "Bir adam sizi sordu" yerine "Bir beyefendi sizi sordu" demek daha şıktır; "Bir kadın sizi sordu" yerine "Bir bayan / hanımefendi sizi sordu" demek de daha şıktır. Öte yandan -bahsedilen kişi önemli bir statü sahibi değilse- "adam" hitabı çok rahatsız etmediği için "kadın"ın da rahatsız etmemesi gerektiği düşünülür; ama "Bayan MC" nitelemesindeki meselenin farklı olduğunu izah ettim sanıyorum. :-) )
