Choose the sword, and you will join me.
Choose the ball, and you join your mother... in death.
You don't understand my words, but you must choose.
So... come boy, choose life or death.
uzak doğu filmlerinin çok klasik sahnesidir. başrol abimizin (örneğin: jet li) karısı öldürülmüştür. jet li de intikamını alacaktır ama daha henüz bebek olan çocuğunun da bu serüvende onunla birlikte olması gerekir. buna bağlı olarak baba, oğlunu hayatının testine sokar ve bir oyuncak ile bir kılıcı çocuğunun karşısına koyar ve ikisi arasında bir seçim yapmasını ister. you dont understand my words but you must choose. çocuk eğer oyuncağı seçerse, babası tarafından annesinin yanına gönderilecektir zira bu testi geçemeyen çocuğun yolculuğu kaldırması da olası değildir. ama her seferinde intikam senaryosu ve bu kültürün gereği olarak çocuk kılıcı seçer. böylece henüz 1 veya 2 yaşında bu testi geçen çocuk babasından eğitim görecek, zorlu bir yolculuğa çıkacak ve her seferinde zor seçimler yapıp serüvenine devam edecektir.
albümün 4th chamber parçasının başında geçiyor bu skit ve çok sevdiğim bir sahneye atıf yapması nedeniyle paylaşmak istedim. skit, shogun assasin filminden alınmış. albümün tamamında bu filme çok rastlanıyor zaten. bu skit de genius.com'daki açıklamaya göre gza ve arkadaşlarının nezdinde tüm siyahilerin hayatta vermek zorunda kaldıkları kararlara itafen alıntılanıyor ki oldukça mantıklı. işledikleri suçlarda ve yaşadıkları hayatta sosyo-kültürel çevrelerinin 1 numaralı etken olduğu aşikar. hayatta kalmak için yaptıkları seçimleri, bir çocuğun bu skitte yaptığı seçime benzetmişler. uzak doğu kültürünün siyahi kültürle sentezi gerçekten çok kafa açıcı bir olay. rza ve gza kuzenler bu kültürün yaratıcıları ve beyinleri olarak oldukça övgü hak ediyorlar. grup üyelerinin de çokça ifade ettiği gibi ikisi bu grubun beyni. ama tabi rza bir lider gibi onun yeri ayrı.
uzun bir girişten sonra albüme biraz değinelim. liquid swords, genius yani "dahi" lakaplı ve grubun en yaşlı üyesi olan gza'nın ikinci stüdyo albümüdür. grupta wu-tang'dan evvel de rap icra eden tek kişi kendisiydi. eski bilge havasını rza prodüksiyonu ve uzak doğu kültürü ile birleştirince bu şaheser ortaya çıktı. benim nezdimde de en iyi wu-tang solo albümü budur.
albüm kasvetli ve sisli bir prodüksiyona sahip. hatta wu-tang solo işlerinde en kasvetli albüm bu olsa gerek. büyük prodüktörlerin ortak bir yönü vardır. her türlü mc ile uyum sağlama, mc'ye uygun beat çıkarma. rza da bu olay bir kademe daha atlıyor. zira her albümünde prodüksiyonun, mc'nin karakterine büründüğünü hissediyoruz. odb'nin debut albümünü özellikle brooklyn zoo ve shimmy shimmy ya parçalarını dinlerseniz dediğim daha iyi anlaşılacaktır. raekwon'un suç, uyuşturucu ve mafioso temalı ilk albümünde de criminology, incercerated scarfaces parçalarının altyapılarının raekwon ve gfk'ye özel bir şey olduğunu düşünüyorum. beatler mc'yi anlatıyor sanki. bu albümün altyapıları da efsane yapılmış.
albümde uzak doğu etkisinden bahsetmiştik. bununla beraber satranç göndermelerine, felsefi öğretilere, suç ve bağlı konulara da rastlıyoruz. bunda uzun tutulan skitlerin rolü oldukça fazla. bu durum bazılarınca eleştiriliyor ama konsept için oldukça faydalı güzel bir husus. abartmamak kaydıyla skitleri her zaman sevmişimdir. ama verselerin ortasına falan da koymayın amk. skitler bütünlüğü sağlamaya yönelik olur, bütünlüğü bozamaz. bu albümde de gza'nın yazım tekniği ile skitler oldukça uyumlu. çünkü gza'nın kalemi çok sağlam olmakla birlikte her seferinde kafada bir imge oluşturmaya yönelik yazar. o yazdıkça görseller kafamızda canlanır hep. betimlemeleri, söz sanatlarını kullanma şekli ve anlatımı oldukça sinematografik ve olabildiğine görseldir. skitlerle de birleşince hem müzik dinler hem de film izlersin. gza'nın bu anlatım tekniği albümün bir klasik olmasındaki en büyük etken bana kalırsa. albüm incelemelerinde de hep "gza bizi lirikal bir yolculuğa çıkarıyor" gibi yorumlara rastlarız. sonuç olarak albümde bir tema olacaksa skit de kullanılabilir ve hatta kullanılması güzel olur. ama "hocam ben illmatic gibi çevremdekileri yazacam, ne tecrübe ettiysem bugüne kadar kaleme dökecem bam bam bam" dersen skit kullanmasan da olur.
gza'nın kalemini çok övdüm biraz örnek veresim geldi. örneğin "i flow like blood on a murder scene" diyor liquid swords adlı albümle aynı ismi taşıyan parçada. cinayet sonrası yerde süzülen kan gibi akarım diyor gza. işte bu diyesim geliyor be. çok klas bir cümle değil mi gerçekten? kafamda cinayet sahnesi canlandı bile. zaten cesedin yanından süzülen kan çok dikkat çeken ve yönetmenlerin göstermeye bayıldığı bir husus. çok kaliteli bir benzetme bence. sonra yine aynı parçada gza, wack mc'lerin kafiyelerini bir sandalet gibi feminen ve yumuşak bulmuş. hahahahah. "tough nigga" sandalet giymez. gza lirisizmine bir başka efsane örnek i gotcha back parçasından: "what is the meaning of crime. (what?) is it criminals robbing innocent motherfuckers everytime?" burada da suç kelimesinin baş harfleri ile mükemmel bir kelime oyunu yapmış ve diyor ki: suç dediğiniz şey kötü adamların her zaman masumları mağdur etmesi midir? bu kadar sığ olmayın diyor yani ve yaşadığı çevre bazlı konuşarak suçtan aslında suçu işleyenin de zarar gördüğünü anlatıyor. niggaların birbiri ile savaşması kimsenin umrunda olmaz. velev ki bir beyaz amerikalı mağdur olursa kıyamet kopacaktır. albümün genelinde lirikalite böyle. hiç boş yazmaz gza abimiz. boşuna harcamaz mürekkebini.
i don't waste ink, nigga I think.
i drop megaton bombs more faster than you blink.
cause rhyme thoughts travel at a tremendous speed.
bu albümü enfes kılan bir diğer olay ise featler. albümdeki bila istisna her guest verse taş gibi. bu adamlar gerçekten çok kalitelilermiş zamanında. cold world parçasında inspectah deck çok güzel bir verse yazmış parçada gza zaten muazzam bir ghetto betimlemesi yapıyor, guest verse de harika olmuş. bu arada parçanın nakaratı stevie wonder'in rocket love parçasının uyarlaması. shadowboxin parçasında method man'in flowu şahane. parça tam anlamıyla mükemmel ve beat harika. duel of the iron mic parçasının tüm verseleri şahane. hele 4th chamber var ya. herkes coşmuş. ghostface killah mükemmel yazmış ve parçanın en iyisi. gza bu şarkı için en son yazan isim. biraz da aceleye getirmiş ve yazdığı verse'i çok beğenmez. bu parça bir liquid swords parçasından ziyade bir wu-tang albümü parçası gibi ona göre. bana göre de öyle. investigative reports parçasında da raekwon ve u-god çok çok iyiler. "b.i.b.l.e" (basic instructions before leaving earth) parçası ise zaten gza albümündeki killah priest şarkısı. gza verse'i bulunmuyor şarkıda. oldukça sert, gerçekçi ve hayatın içinden kesitlerle süregelen bütün albüm, dini referanslar içeren, yumuşak ve ruhani bu parça ile bitiyor.
albüm anlatmaya çalıştığım üzere efsane ve gza'nın neden en büyük söz yazarlarından biri olduğunun ispatı. benim için rap dediğimiz olay lirisizmdir. bu nedenle "gza" gibi saf lirisistlerin yeri gönlümde ayrıdır. bu adamla ilgili sevdiğim bir başka şey de hiç star havasının olmaması veya olsa da gza'nın hiç böyle bir derdi olmaması. her ne kadar yadırgamasam da raekwon, method man ve ghostface killah'da bu öne çıkma ve star havasına bürünme belirtileri görülüyor. ama gza ve özellikle inspectah deck daha böyle sessiz ve geri plandaki insanlar. işlerini yapıp geri çekiliyorlar. albümün çıktığı zamanlarda new york'ta yaşamak vardı şimdi. düşünsenize sıkı bir wu-tang hayranısınız. 36 chambers ortalığı dağıtmış. sonra bir method man solo albüm yapıyor bir odb sonra bir gza albüm yapıyor bir gfk. tam bir east coast şöleni. gerçekten bu kültüre yaptıkları katkı muazzam. gza da zaten "o zamanlar gümbür gümbürdük albüm yapmanın tam vaktiydi" der. herkes sırasıyla albümlerini yapar ve ghostface killah arkadaş ortamında bir türlü verse giremeyen arkadaş gibi bekler de bekler. arkadaşlarının başarısını görüp de (bu başarıda kendisinin payı çok çok büyüktür.) beklemek zorunda kalan gfk'nin aralarında en istikrarlı olacak olması da kaderin bir cilvesi olsa gerek. diğer arkadaşlarının zamanları geride kalırken o albüm üstüne albüm patlatmıştı. neyse gza albümü anlatıyoruz daldan dala atlamayalım.
bu albümün rap neferleri tarafından dinlenilmesi oldukça elzem. bir diğer dikkat çekici husus da albümde mafioso rap etkisi çok az ki o zamanlar 95-97 yılları arası tüm mükemmel albümler bu temada çıktı neredeyse. bu bağlamda liquid swords kendine özgü ve yalın kalmıştır. albümdeki tek mafioso rap etkisi yine şahane bir parça olan "Hell's Wind Staff / Killah Hills 10304" parçasında görülebilir.
Choose the ball, and you join your mother... in death.
You don't understand my words, but you must choose.
So... come boy, choose life or death.
uzak doğu filmlerinin çok klasik sahnesidir. başrol abimizin (örneğin: jet li) karısı öldürülmüştür. jet li de intikamını alacaktır ama daha henüz bebek olan çocuğunun da bu serüvende onunla birlikte olması gerekir. buna bağlı olarak baba, oğlunu hayatının testine sokar ve bir oyuncak ile bir kılıcı çocuğunun karşısına koyar ve ikisi arasında bir seçim yapmasını ister. you dont understand my words but you must choose. çocuk eğer oyuncağı seçerse, babası tarafından annesinin yanına gönderilecektir zira bu testi geçemeyen çocuğun yolculuğu kaldırması da olası değildir. ama her seferinde intikam senaryosu ve bu kültürün gereği olarak çocuk kılıcı seçer. böylece henüz 1 veya 2 yaşında bu testi geçen çocuk babasından eğitim görecek, zorlu bir yolculuğa çıkacak ve her seferinde zor seçimler yapıp serüvenine devam edecektir.
albümün 4th chamber parçasının başında geçiyor bu skit ve çok sevdiğim bir sahneye atıf yapması nedeniyle paylaşmak istedim. skit, shogun assasin filminden alınmış. albümün tamamında bu filme çok rastlanıyor zaten. bu skit de genius.com'daki açıklamaya göre gza ve arkadaşlarının nezdinde tüm siyahilerin hayatta vermek zorunda kaldıkları kararlara itafen alıntılanıyor ki oldukça mantıklı. işledikleri suçlarda ve yaşadıkları hayatta sosyo-kültürel çevrelerinin 1 numaralı etken olduğu aşikar. hayatta kalmak için yaptıkları seçimleri, bir çocuğun bu skitte yaptığı seçime benzetmişler. uzak doğu kültürünün siyahi kültürle sentezi gerçekten çok kafa açıcı bir olay. rza ve gza kuzenler bu kültürün yaratıcıları ve beyinleri olarak oldukça övgü hak ediyorlar. grup üyelerinin de çokça ifade ettiği gibi ikisi bu grubun beyni. ama tabi rza bir lider gibi onun yeri ayrı.
uzun bir girişten sonra albüme biraz değinelim. liquid swords, genius yani "dahi" lakaplı ve grubun en yaşlı üyesi olan gza'nın ikinci stüdyo albümüdür. grupta wu-tang'dan evvel de rap icra eden tek kişi kendisiydi. eski bilge havasını rza prodüksiyonu ve uzak doğu kültürü ile birleştirince bu şaheser ortaya çıktı. benim nezdimde de en iyi wu-tang solo albümü budur.
albüm kasvetli ve sisli bir prodüksiyona sahip. hatta wu-tang solo işlerinde en kasvetli albüm bu olsa gerek. büyük prodüktörlerin ortak bir yönü vardır. her türlü mc ile uyum sağlama, mc'ye uygun beat çıkarma. rza da bu olay bir kademe daha atlıyor. zira her albümünde prodüksiyonun, mc'nin karakterine büründüğünü hissediyoruz. odb'nin debut albümünü özellikle brooklyn zoo ve shimmy shimmy ya parçalarını dinlerseniz dediğim daha iyi anlaşılacaktır. raekwon'un suç, uyuşturucu ve mafioso temalı ilk albümünde de criminology, incercerated scarfaces parçalarının altyapılarının raekwon ve gfk'ye özel bir şey olduğunu düşünüyorum. beatler mc'yi anlatıyor sanki. bu albümün altyapıları da efsane yapılmış.
albümde uzak doğu etkisinden bahsetmiştik. bununla beraber satranç göndermelerine, felsefi öğretilere, suç ve bağlı konulara da rastlıyoruz. bunda uzun tutulan skitlerin rolü oldukça fazla. bu durum bazılarınca eleştiriliyor ama konsept için oldukça faydalı güzel bir husus. abartmamak kaydıyla skitleri her zaman sevmişimdir. ama verselerin ortasına falan da koymayın amk. skitler bütünlüğü sağlamaya yönelik olur, bütünlüğü bozamaz. bu albümde de gza'nın yazım tekniği ile skitler oldukça uyumlu. çünkü gza'nın kalemi çok sağlam olmakla birlikte her seferinde kafada bir imge oluşturmaya yönelik yazar. o yazdıkça görseller kafamızda canlanır hep. betimlemeleri, söz sanatlarını kullanma şekli ve anlatımı oldukça sinematografik ve olabildiğine görseldir. skitlerle de birleşince hem müzik dinler hem de film izlersin. gza'nın bu anlatım tekniği albümün bir klasik olmasındaki en büyük etken bana kalırsa. albüm incelemelerinde de hep "gza bizi lirikal bir yolculuğa çıkarıyor" gibi yorumlara rastlarız. sonuç olarak albümde bir tema olacaksa skit de kullanılabilir ve hatta kullanılması güzel olur. ama "hocam ben illmatic gibi çevremdekileri yazacam, ne tecrübe ettiysem bugüne kadar kaleme dökecem bam bam bam" dersen skit kullanmasan da olur.
gza'nın kalemini çok övdüm biraz örnek veresim geldi. örneğin "i flow like blood on a murder scene" diyor liquid swords adlı albümle aynı ismi taşıyan parçada. cinayet sonrası yerde süzülen kan gibi akarım diyor gza. işte bu diyesim geliyor be. çok klas bir cümle değil mi gerçekten? kafamda cinayet sahnesi canlandı bile. zaten cesedin yanından süzülen kan çok dikkat çeken ve yönetmenlerin göstermeye bayıldığı bir husus. çok kaliteli bir benzetme bence. sonra yine aynı parçada gza, wack mc'lerin kafiyelerini bir sandalet gibi feminen ve yumuşak bulmuş. hahahahah. "tough nigga" sandalet giymez. gza lirisizmine bir başka efsane örnek i gotcha back parçasından: "what is the meaning of crime. (what?) is it criminals robbing innocent motherfuckers everytime?" burada da suç kelimesinin baş harfleri ile mükemmel bir kelime oyunu yapmış ve diyor ki: suç dediğiniz şey kötü adamların her zaman masumları mağdur etmesi midir? bu kadar sığ olmayın diyor yani ve yaşadığı çevre bazlı konuşarak suçtan aslında suçu işleyenin de zarar gördüğünü anlatıyor. niggaların birbiri ile savaşması kimsenin umrunda olmaz. velev ki bir beyaz amerikalı mağdur olursa kıyamet kopacaktır. albümün genelinde lirikalite böyle. hiç boş yazmaz gza abimiz. boşuna harcamaz mürekkebini.
i don't waste ink, nigga I think.
i drop megaton bombs more faster than you blink.
cause rhyme thoughts travel at a tremendous speed.
bu albümü enfes kılan bir diğer olay ise featler. albümdeki bila istisna her guest verse taş gibi. bu adamlar gerçekten çok kalitelilermiş zamanında. cold world parçasında inspectah deck çok güzel bir verse yazmış parçada gza zaten muazzam bir ghetto betimlemesi yapıyor, guest verse de harika olmuş. bu arada parçanın nakaratı stevie wonder'in rocket love parçasının uyarlaması. shadowboxin parçasında method man'in flowu şahane. parça tam anlamıyla mükemmel ve beat harika. duel of the iron mic parçasının tüm verseleri şahane. hele 4th chamber var ya. herkes coşmuş. ghostface killah mükemmel yazmış ve parçanın en iyisi. gza bu şarkı için en son yazan isim. biraz da aceleye getirmiş ve yazdığı verse'i çok beğenmez. bu parça bir liquid swords parçasından ziyade bir wu-tang albümü parçası gibi ona göre. bana göre de öyle. investigative reports parçasında da raekwon ve u-god çok çok iyiler. "b.i.b.l.e" (basic instructions before leaving earth) parçası ise zaten gza albümündeki killah priest şarkısı. gza verse'i bulunmuyor şarkıda. oldukça sert, gerçekçi ve hayatın içinden kesitlerle süregelen bütün albüm, dini referanslar içeren, yumuşak ve ruhani bu parça ile bitiyor.
albüm anlatmaya çalıştığım üzere efsane ve gza'nın neden en büyük söz yazarlarından biri olduğunun ispatı. benim için rap dediğimiz olay lirisizmdir. bu nedenle "gza" gibi saf lirisistlerin yeri gönlümde ayrıdır. bu adamla ilgili sevdiğim bir başka şey de hiç star havasının olmaması veya olsa da gza'nın hiç böyle bir derdi olmaması. her ne kadar yadırgamasam da raekwon, method man ve ghostface killah'da bu öne çıkma ve star havasına bürünme belirtileri görülüyor. ama gza ve özellikle inspectah deck daha böyle sessiz ve geri plandaki insanlar. işlerini yapıp geri çekiliyorlar. albümün çıktığı zamanlarda new york'ta yaşamak vardı şimdi. düşünsenize sıkı bir wu-tang hayranısınız. 36 chambers ortalığı dağıtmış. sonra bir method man solo albüm yapıyor bir odb sonra bir gza albüm yapıyor bir gfk. tam bir east coast şöleni. gerçekten bu kültüre yaptıkları katkı muazzam. gza da zaten "o zamanlar gümbür gümbürdük albüm yapmanın tam vaktiydi" der. herkes sırasıyla albümlerini yapar ve ghostface killah arkadaş ortamında bir türlü verse giremeyen arkadaş gibi bekler de bekler. arkadaşlarının başarısını görüp de (bu başarıda kendisinin payı çok çok büyüktür.) beklemek zorunda kalan gfk'nin aralarında en istikrarlı olacak olması da kaderin bir cilvesi olsa gerek. diğer arkadaşlarının zamanları geride kalırken o albüm üstüne albüm patlatmıştı. neyse gza albümü anlatıyoruz daldan dala atlamayalım.
bu albümün rap neferleri tarafından dinlenilmesi oldukça elzem. bir diğer dikkat çekici husus da albümde mafioso rap etkisi çok az ki o zamanlar 95-97 yılları arası tüm mükemmel albümler bu temada çıktı neredeyse. bu bağlamda liquid swords kendine özgü ve yalın kalmıştır. albümdeki tek mafioso rap etkisi yine şahane bir parça olan "Hell's Wind Staff / Killah Hills 10304" parçasında görülebilir.
