bu "amaca giden yolda her yol mübahtır" sözünün söylendiği çerçeveden çıkarılıp tek başına kullanılması anlam kaymalarına ve kayıplarına neden oluyor. niccolo machiavelli'nin derdi, yazdığı kitaplar bütüncül bir şekilde incelendiğinde, fransa, avusturya ve ispanya gibi çevrelerindeki daha güçlü devletlerin etkisi altında olan dönemin italyan şehir devletlerini bir araya getirerek güçlü bir italyan devletinin kurulmasıydı. machiavelli bu amaçla güçlü bir hükümdara ihtiyaç olduğunu, hükümdarın birtakım özelliklere sahip olması gerektiğini ve eylemlerini ahlaken yanlış bulunabilecek olsa da-ki machiavelli'ye göre siyaset ve yönetimde ahlak ikiyüzlülüktür- kararlılıkla gerçekleştirmesi gerektiğini anlatır. kendisinin yaşadığı dönem zaten ticaret kapitalizminin yeni yeni yeşerdiği bir dönemdi, sanayi kapitalizmi veya bizim bugün kapitalizm dendiğinde aklımıza getirdiğimiz finans-kapitalden eser yoktu. dolayısıyla machiavelli'nin kapitalizmle bir derdi yoktu.

keza 2pac'ın da kapitalizmi eleştiren bir sözünü ben daha önce duymadım. doğru pac eşitsizlik, fakirlik, bürokratik şiddet gibi konularda söz yazmış olsa da, bütün işlediği konuların temeli aslında ırksal ayrımcılık ve eşitsizliğe dayanmakta. bu nedenle, 2pac'ın da kapitalizmi kendisine dert edindiğini zannetmiyorum.